Yaylalarda "koç katımı"nda renkli görüntüler ortaya çıktı
Tunceli’de yaz mevsimini yaylalarda geçiren hayvancılıkla uğraşanları tatlı bir telaş sardı. Yavrulamanın denetim altına alınması için sürüden ayrılan koçlar, tek tek boyanıp boyunlarına elma asılarak sürüye salındı. Çocuklar sürüye katılan koçların boynundaki elmaları almak için yarışırken, kadınlar ise yılın bereketli geçmesi için kömbe yapıp dağıttı.
Abone olTunceli’de yaz mevsimini yaylalarda geçiren hayvancılıkla
uğraşanları tatlı bir telaş sardı. Yavrulamanın denetim altına
alınması için sürüden ayrılan koçlar, tek tek boyanıp boyunlarına
elma asılarak sürüye salındı. Çocuklar sürüye katılan koçların
boynundaki elmaları almak için yarışırken, kadınlar ise yılın
bereketli geçmesi için kömbe yapıp dağıttı.
Oldukça eskiye dayanan koç katım geleneği, Tunceli’nin Pülümür
ilçesine bağlı Hel Yaylası’nda devam ediyor. Erkekler, sabahın
erken saatlerinde boyadıkları koçların vücutlarına desenler çizip
boyunlarına elma asıyor. Kadınlar ise gelecek yılın bereketli
geçmesi amacıyla "kömbe" pişirip yayladakilere dağıtıyor. Ritüel,
koçların çocuklar tarafından sürüye katılmasıyla sona eriyor. Kimi
çocuklar sürüye katılan koçlara binerken, kimileri de boyunlarına
asılan elmaları almak için birbirleriyle yarışıyor.
"Geleneği devam ettirmeye çalışıyoruz"
Koç katımının oldukça eski bir gelenek olduğunu söyleyen Özer
Gündoğdu, “Eylül aylarında koç katımı yapılır. Yaylaya geldiğimiz
zaman koçları sürüden ayırırız. Koç katımı eski bir gelenektir.
Katım öncesi koçlar boyanır. Şöyle bir benzetme yapalım, genç biri
yeni evlendiği zaman kına sürülür ya bu da onun bir benzetmesidir.
Boyunlarına elma takarız. Evde ’bıcik’ dediğimiz niyaz yapılır ve
komşulara, çocuklara dağıtılır. Yıllardan bu yana devam eden bir
gelenektir. Biz de elimizden geldiğince devam ettirmeye
çalışıyoruz. Elmayı ipe takıp koçların boynuna asıyoruz. Ondan
sonra koçları bırakıyoruz ve çocuklar onları kovalamaya başlıyor.
Çocuklar da koçların boynundan elmayı söküp yiyorlar” dedi.
Koç salımı sonrası elmayı almayı başaran çocuklardan Nehir
Demir, “Babamlar, koçları tutup boyunlarına elma astılar. Sürünün
içine saldılar, bizler de peşlerinden koştuk. İlk elmayı kim
kapacak diye birbirimizle yarışıyorduk. İlk yakalayan ben oldum.
Bunun bana şans getireceğine inanıyorum” ifadelerini
kullandı.
Çocuklardan İlkcan Demir de, “Biz her sene koçların peşinden
koşuyoruz. Babamlar koçları boyuyor ve daha sonra koçları
koyunların içine salıyor. Bizler de peşinden koşup elmayı
yakalıyoruz. Bunun bize şans getireceğini düşünüyoruz” şeklinde
konuştu.
Koç katımı nedeniyle kömbe pişiren Sevim Gündoğdu, “Koçların
niyazını yaptık. Niyazımızı komşulara, çocuklara dağıttık. Eskiden
gelen bir geleneğimiz bu. Koçlar için lokma dağıtıyoruz, çünkü
onlar bizim rızkımızdır” dedi.