Tarihte bugün: 1 Kasım'da neler oldu?

Takvim yaprakları 1 Kasım 644'ü gösteriyorken 2. İslam Halifesi Hz. Ömer Medine'de saldırıya uğrayacak, 1911 yılında ise  tarihteki ilk hava saldırısı gerçekleşecek, 1922 yılında 623 yıl süren Osmanlı Saltanatı, Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla sona erecek, 1927 yılında ise Gazi Mustafa Kemal 2. kez Cumhurbaşkanlığı'na seçilecekti. İşte tarihte 1 Kasım..

644 - 2. Halife Hz. Ömer ibn Hattab, kendisinden alınan verginin azaltılmasını isteyen, ancak talebi kabul edilmeyen Ebû Lü'lüe tarafından Medine'de sabah namazında hançerle saldırıya uğradı. Saldırgan intihar ederken Ömer ibn Hattab 3 gün sonra öldü.

Hz. Ömer bin Hattab İslam peygamberi Hz. Muhammed'in bir sahabesi, İslam Devleti'nin Hz. Ebu Bekir'den sonraki başkanı ve halifesidir. (634-644). Sünni inancına göre dört Raşit Halife'nin (Hulefa-i Raşidin) ikincisidir. Şiâ, Hz. Ömer bin Hattab'ın halifeliğini tanımaz. Aşere-i Mübeşşeredendir ( Hz. Muhammed (sav) tarafından yaşarken Cennet'le müjdelenmiş). Sünniler Ömer bin Hattab'ı zaman zaman "Ömer-ul Faruk" (عمر الفاروق) diye anarlar. Cesareti ve adaleti ile tanınır.

Ömer Mekke gayrimüslimlerince Muhammed'i öldürmek üzere görevlendirilmiş, yolda bu niyetini anlayan bir sahabe tarafından, hedef saptırmak amacıyla, gizli bir Müslüman olan kız kardeşinin evine yönlendirilmiş, önce gidip onunla ilgilenmesi söylenmiştir.

Kız kardeşinin evine geldiğinde evden gelen Kur'an sesini işiten Ömer "Göklerde ve yerde ne varsa Allah'ı tesbih etmektedir..." diye başlayan Kur'an ayetlerinden (Taha ve Hadid surelerinin ilk ayetleri) etkilenerek Müslüman olmuştur.

Hz. Ebubekir'in yaklaşık iki yıllık süren halifeliği hastalanıp vefat etmesiyle son bulmuştur. Son günlerinde ashabın görüşlerini alarak yerine Halife olarak Ömer'i tavsiye etmiştir ahitnameyi Osman'a yazdırmıştır.

Hz. Ömer bin Hattab döneminde Bizans ile yapılan Yarmuk, Halep, Ecnadin, Demirköprü, Dathin, Firaz ve Qarteen muharebeleri ile Mısır, Suriye, Lübnan ve Filistin; Sasaniler ile yapılan Köprü, Nihavend, Kadisiye muharebeleri ile de Irak'ın tamamı ve İran'ın büyük bir kısmı feth edildi. Ömer bin Hattab döneminde hilafet dahilden güçlendi. Ömer adaletli bir hükümdardı, devlet memurları ve valileri her zaman kontrol ederdi. Beytülmal'ı müslümanlar arasında en iyi şekilde bölüştürmüştür. Kendisi çok fakirdi, aylık geliri sadece 16–20 dirhemdi.

Miladi 1 Kasım 644'te, kendisinden alınan verginin azaltılmasını isteyen, ancak talebi kabul edilmeyen Fars Ebû Lü'lüe tarafından Medine'de sabah namazında hançerle saldırıya uğradı. Saldırgan intihar ederken Hz. Ömer bin Hattab üç gün sonra vefat etti.

996 - Kutsal Roma İmparatoru III. Otto, Babenberg Hanedanı'nın egemenliğindeki Bavyera'nın Freising Psikoposluğu'na 8 km² arsa hibe etti. Avusturya, Ostarrîchi (doğu sınırı) denilen bu topraklarda doğmuştur.

Çok eski tarihlerden beri insanların yaşadığı bu ülke, MÖ 100 yıllarında Romalılar tarafından işgal edilmiştir. Almanya ile beraber olan Avusturya'ya 803 senesinde Şarlman tarafından "Doğu Marklığı" unvanı verildi. Böylece Germen İmparatorluğunun bir parçası olarak kurulmuş oldu. Daha sonraları başa geçen Habsburg Hanedanı, ülkenin sınırlarını genişletmişlerdir. 15. yüzyılda Avrupa'nın ve Hristiyanların en güçlü devleti haline gelen Avusturya, Osmanlılara karşı arkası kesilmeyen saldırılara liderlik etmiştir. 16. yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti çeşitli seferler ile 1529'da Macaristan'ı, daha sonra 1540'ta Avusturya'yı yendi. İmparator I. Ferdinand, Macaristan'ın Osmanlı Devletine bırakılması ve senede 30.000 duka altın vergi vermek şartları ile bir antlaşma imzaladı. Böylece Osmanlı saldırıları son buldu.

Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları sonucunda Osmanlı Devletinden ayrılan Macaristan ile birleşerek Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nu kurdular. I. Dünya Savaşı'nda parçalanan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'ndan ayrılan Avusturya harp sonunda Almanya ile birleşmek istemesine rağmen, galip devletler buna müsaade etmediler. Bağımsız bir devlet olarak kurulan Avusturya Cumhuriyeti, Hitler tarafından 1938'de Almanya'ya katıldı. II. Dünya Savaşı'nın sonunda Almanya'nın yenilmesi ile Avusturya; Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği, İngiltere ve Fransa tarafından işgal edildi. 1955'te bu devletlerle bir antlaşma yapıldı ve Avusturya bağımsızlığını elde etti.

1512 - Tavan resimleri Michelangelo tarafından dört yılda yapılan Sistine Şapeli ilk kez halka gösterildi.

Sistina Şapeli Vatikan'da, Papa'nın resmi ikametgâhı Apostol Sarayı'nda bulunan bir şapeldir. Esasen Cappella Magna olarak bilinen şapel, adını onu 1477 – 1480 yılları arasında restore eden Papa IV. Sixtus'tan aldı. O zamandan bu yana şapel hem dini hem sivil papalık etkinliklerine ev sahipliği yapan bir yer oldu. Günümüzde papalık seçimlerine de ev sahipliği yapmaktadır. Sistina Şapeli'nin şöhreti büyük oranda iç mekânını süsleyen fresklerden gelmektedir. Bunlar arasında en önemlileri Michelangelo tarafından yapılan Sistina Şapeli tavanı ve Son Hüküm'dür.

Papa IV. Sixtus döneminde Sandro Botticelli, Pietro Perugino, Pinturicchio, Domenico Ghirlandaio ve Cosimo Roselli'den oluşan bir grup Rönesans ressamı, Musa'nın Hayatı ve İsa'nın Hayatı'nı betimleyen bir dizi fresk yaptı; bu fresklerin üst bölümünde papa portreleri ve alt bölümünde trompe l'oeil (gözü aldatma) tekniğiyle yapılmış duvar halıları bulunur. Freskler 1482 yılında tamamlandı ve IV. Sixtus, şapelde 15 Ağustos 1483 tarihinde Meryem'in Göğe Yükselişi için ilk missa ayinini düzenledi. Bu törende şapel takdis edilerek Bakire Meryem'e adandı.

1508 – 1512 yılları arasında Papa II. Julius'un himayesinde Michelangelo, Batı sanatının yönünü değiştirecek, eşi bulunmaz bir başyapıt olan Sistina Şapeli tavanını yaptı.Roma'nın yağmalanmasının ardından 1535 – 1541 yılları arasında farklı bir ortamda şehre geri dönerek Papa VII. Clemens ve Papa III. Paulus için Son Hüküm'ü resmetti. Michelangelo'nun eserleri beş yüz yıl önce teşhir edildiklerinden beri şapele akın akın ziyaretçi çekmektedir.

1604 - Shakespeare’in Othello adlı eseri ilk kez Londra'da oynandı.

1755 - Lizbon Depremi: Portekizin başkenti olan Lizbonda çok şiddetli bir deprem oldu. O deprem bir tsunami oluşturdu ve yaklaşık 90 bin kişi öldü

1896 - National Geographic dergisi, ilk defa bir kadının çıplak göğüslerinin göründüğü bir fotoğraf yayımladı.

1897 - İtalyan profesyonel futbol takımı Juventus FC kuruldu.

1911 - Tarihteki ilk hava saldırısı gerçekleşti: (Trablusgarp Savaşı sırasında İtalya Krallığı tarafından Osmanlı İmparatorluğu'na karşı).

Dünyanın ilk hava saldırısı, Trablusgarp Savaşı sırasında, 1 Kasım 1911 günü iki Türk egemenliğinde bulunan vahaya dört tane bomba bırakan İtalyan İkinci Teğmen Giulio Gavotti gerçekleştirmiştir.

1912 - İzmir'in ilk kulübü Karşıyaka Muaresei Bedeniye Kulübü, yani bugünkü adıyla Karşıyaka Spor Kulübü kuruldu.

1918 - Ali Fethi Bey (Okyar), Minber gazetesini yayınlamaya başladı.

1920 - Yunanistan'da Venizelos Kabinesi düştü.

1922 - Son Osmanlı padişahı VI. Mehmet tahtını terk etti.

1922 - 623 yıl süren Osmanlı Saltanatı, Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla sona erdi.

1927 - Gazi Mustafa Kemal 2. kez Cumhurbaşkanlığı'na seçildi.

1928 - Latin Alfabesine geçiş - Harf Devrimi - Arapça sayılar ve harfler kaldırıldı, latin harflerinden oluşan yeni Türk Abecesi kabul edildi.

1934 - Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa, "Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü, musikîde değişikliği kavrayabilmesidir. Bugün dinletilmeye yeltenilen musikî yüz ağartacak değerden çok uzaktır" dedi.

1939 - Suni döllenme yoluyla dünyaya gelen ilk tavşan basına tanıtıldı.

1954 - Cezayir'de Fransız işgaline karşı Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLN) kuruldu ve Cezayir Bağımsızlık Savaşı başladı.

1955 - ABD havayolu şirketine ait DC-6 tipi bir yolcu uçağı Colorado yakınlarında infilak etti: 44 kişi öldü.

1956 - Macaristan Varşova Paktı'ndan çekildiğini açıkladı. Başbakan Imre Nagy Macaristan'ın tarafsız bir devlet olarak tanınmasını istedi.

1959 - Kongo'da beyaz karşıtı ayaklanmalar sonrası milliyetçi lider Patrice Lumumba tutuklandı.

1962 - Sovyetler, Mars'a ilk roketi fırlattı.

1967 - Rum polisi, Kıbrıs Türk toplumu liderlerinden Rauf Denktaş'ı Ada'ya gizlice girerken yakaladı ve tutukladı.

1968 - Aydınlık aylık dergi olarak, Doğu Perinçek ve Vahap Erdoğdu önderliğinde yeniden yayımlanmaya başladı.

1970 - Fransa'da bir dans salonunda çıkan yangın 144 gencin ölümüne yol açtı.

1971 - Hindistan'da kasırga; 5 bin kişi öldü, 1500 kişi evsiz kaldı.

1981 - Antigua ve Barbuda, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazandı.

1982 - Ataol Behramoğlu, Asya -Afrika Yazarlar Birliği'nin Lotus Edebiyat Ödülü'nü kazandı.

1983 - Millî İstihbarat Teşkilatı ile ilgili yeni bir yasal düzenlemeye gidilerek, 2937 sayılı "Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Millî İstihbarat Teşkilâtı Kanunu" çıkarıldı.

1990 - Halkın Emek Partisi (HEP) milletvekilleri Mehmet Ali Eren ve Mahmut Alınak, Kürtçe konuşma ve yazmanın serbest bırakılmasını istediler.

1992 - Mesaj TV kuruldu.

1993 - Cumhuriyet tarihinin ilk Din Şûrası toplandı. Başbakan Tansu Çiller toplantıda başını örterek ayet okudu.

1993 - Maastricht Antlaşması yürürlüğe girdi; Avrupa Birliği resmen kurulmuş oldu.

1996 - NTV Televizyonu kuruldu.

1998 - Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kuruldu.

1999 - Türkiye İşçi Partili 7 gencin katledilmesi sanıklarından Ünal Osmanağaoğlu ve Bünyamin Adanalı 7'şer kez idam cezasına çarptırıldı. Aynı davada, Haluk Kırcı da 7 kez idam cezası almıştı.

2001 - Çin'in Ukrayna'dan satın aldığı Varyag gemisi İstanbul Boğazı'ndan geçti.

2007 - Birleşmiş Milletler’in Genel Kurul toplantısında alınan bir kararla, 2008 yılında başlamak üzere, tüm Dünyada otizm konusunda farkındalık yaratmak ve sorunlara çözüm bulmak amacıyla, her yıl 2 Nisan tarihi Dünya Otizm Günü olarak kabul edildi.

2008 - TRT Çocuk yayına başladı.

2010 - Numan Kurtulmuş liderliğinde Halkın Sesi Partisi (HAS Parti) kuruldu.

2014 - Irak Şam İslam Devleti’ne (IŞİD) karşı verdiği direnişe destek olmak amacıyla Avrupa Birliği Türkiye Yurttaş Komisyonu (EUTCC) ve Peace Camping inisiyatifi tarafından yapılan IŞİD'e karşı, "Kobani ve insanlık için küresel seferberlik” çağrısıyla 1 Kasım “Dünya Kobani günü” olarak ilan edildi.

2015 - Türkiye'de 26. dönem milletvekili seçimleri yapıldı. Seçim sonuçları: AKP % 49,50 (317 milletvekili), CHP % 25,32 (134 milletvekili), MHP % 11,90 (40 milletvekili), HDP % 10,76 (59 milletvekili), diğer partiler ise % 2,52 oranlarında oy alarak sayılarında milletvekili çıkartmıştır.

TARİHTE BUGÜN ATATÜRK : ATATÜRK KRONOLOJİSİ

1938 - Başbakan Celal Bayar, TBMM'nin yeni yasama döneminin açış konuşmasını yaptı.

T.B.M.M.'nin açılışı için Atatürk'ün yapacağı konuşmayı Celal Bayar okudu.

Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi V. dönem, IV. toplantı yılını açış konuşmasının, Başbakan Celâl Bayar tarafından okunması: "...Cumhurreisimiz Atatürk'ten aldığım emir üzerine bu seneye ait söylevlerini okuyorum: Memleketimizi her gün daha çok kuvvetlendirmek, her alanda her türlü ihtimallere karşı koyabilecek bir halde bulundurmak ve dünya olaylarının bütün safhalarını büyük bir uyanıklıkla izlemek, barışsever siyasetimizin dayanacağı esasların başlangıcıdır."

Eskiköy-Çetinkaya ve Yazıhan-Demirhan demiryolu hatları işletmeye açıldı.

1937 - Atatürk T.B.M.M.'nin V. Dönem III. Toplanma Yılı'nın açış konuşmasını yaptı.

Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin V. dönem III. toplantı yılını açış konuşması: "...Milletimizin lâyık olduğu yüksek uygarlık ve refah seviyesine varmasınıalıkoyabilecek hiçbir engel düşünmeye yer bırakılmadığını ve bırakılmayacağını huzurunuzda söylemekle bahtiyarım!"

Atatürk'ün, saat 17.00'de Çankaya'da Yugoslav, Romen, Yunan Genelkurmay Heyetleri şerefine bir çay vermesi.

1936 - Atatürk, T.B.M.M. yeni yasama yılını açış konuşmasında Türk Tarih ve Dil Kurumlarının çalışmalarından övgüyle söz etmiş, “bu kurumların az zaman içinde ulusal akademiler hâlini almasını” temenni ettiğini söylemişlerdir.

Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin V. dönem II. toplanma yılını açış konuşması: "...Cumhuriyet, yeni ve sağlam esaslarıyla Türk milletini emin ve sağlam bir gelecek yoluna koyduğu kadar, asıl fikirlerde ve ruhlarda yarattığı güvenlik itibariyle büsbütün yeni bir hayatın müjdecisi olmuştur!"

Atatürk'ün, Ankara Sergievi'nde açılan "Elişleri ve Küçük Sanatlar Sergisi"ni ziyareti.

Ankara Devlet Konservatuvarı öğretime başladı.  

Atatürk, Toprak Kanunu üzerindeki düşüncelerini açıkladı.

1935 - T.B.M.M.'nin V. Dönem I. Toplanma Yılı Atatürk'ün konuşmasıyla açıldı.

Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin V. dönem I. toplantı yılını açış konuşması: "...Olaylar Türk milletine iki önemli kuralı yeniden hatırlatıyor: Yurdumuzu ve haklarımızı savunacak kuvvette olmak! Barışı koruyacak uluslararası çalışma birliğine önem vermek!"

1934 - Ankara Kızılay'da Güven Anıtı açıldı.

Atatürk'ün, Ankara'da bugün açılan Güven Anıtını saat 17.00'de ziyareti.

Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin IV. dönem IV. toplantı yılını açış konuşması: "...Güzel sanatların hepsinde, ulus gençliğinin ne türlü ilerletilmesini istediğinizi bilirim. Bu yapılmaktadır. Ancak, bunda en çabuk, en önde götürülmesi gerekli olan Türk musikisidir. Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü, musikide değişikliği alabilmesi, kavrayabilmesidir."

Atatürk 1 kasım 1934 günü T.B.M.M. de Musiki üzerine tarihi bir konuşma yaparak, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin müzik politikasına açıklık ve kesinlik getirir. Bu konuşmasında Atatürk şunları söyler: “Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü, Musiki değişikliğini alabilmesi, kavrayabilmesidir. Bugün dinletilmeye yeltenilen Musiki yüz ağartıcı değerde olmaktan uzaktır. Bunu açıkça bilmeliyiz. Ulusal, ince duyguları, düşünceleri anlatan, yüksek deyişleri, söyleyişleri toplamak, onları biran önce genel Musiki kurallarına göre işlemek gerekir. Ancak bu şekilde, Türk ulusal Musikisi yükselebilir, evrensel Musikide yerini alabilir”…  

1933 - T.B.M.M.'nin IV. Dönem III. Toplanma yılı Mustafa Kemal Paşa'nın konuşmasıyla açıldı.

Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin IV. dönem III. toplantı yılını açış konuşması: "...Geçen on sene, gelecek devirler için bir başlangıçtan başka bir şey değildir. Bununla beraber, eski devirlerin tarihi karşısında, Cumhuriyetin bu on senesi, eşi görülmeyen bir diriliş ve göz kamaştırıcı bir ileri atılış anıtıdır!"

1932 - T.B.M.M.'nin IV. Dönem II. Toplanma Yılı Mustafa Kemal'in konuşmasıyla açıldı.

Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin IV. dönem II. toplantı yılını açış konuşması: "...Millî kültürün her çığırda açılarak yükselmesini Türkiye Cumhuriyeti'nin temel dileği olarak temin edeceğiz!"

1931 - T.B.M.M.'nin IV. Dönem I. Toplanma Yılı Mustafa Kemal Paşa'nın konuşmasıyla açıldı.

Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin IV. dönem I. toplantı yılını açış konuşması: "...Türkiye'nin güvenliğini gaye tutan, hiçbir milletin aleyhinde olmayan bir barış doğrultusu, bizim daima kuralımız olacaktır!"

1930 - Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin III. dönüm IV. toplantı yılını açış konuşması: "...Geçen senenin önemli olaylarından biri de Sivas'a demiryolunun ulaşmasıdır. Bu kadar müşkülât içinde vatanı bir misli daha genişletmeye ve kuvvetlendirmeye yardımcı olan bu eserin gelecekte Türk milleti tarafından şükranla anılacağına eminim!"

1929 - TBMM'de Mustafa Kemal, Nutuk'u okudu.

Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin III. dönem III. toplantı yılını açış konuşması: "...Meclisimizin en büyük eseri olan Türk harfleri, memleketin umumîhayatına tamamen tatbik olunmuştur. İlk müşkülât, milletin ülkü kuvveti ve uygarlığa olan sevgisi sayesinde kolaylıkla yenilmiştir."

Ankara'da Anadolu Halk Bilgisi Derneği kuruldu. Derneğin 124 sayı çıkan Halk Bilgisi Haberleri adlı dergisi de yayımlanmaya başlandı.

1928 - Yeni Türk Alfabesinin kabulü.

Yeni Türk harflerinin kabul ve tatbiki hakkında Kanun'un kabulü.

1 Kasım 1928’de Latin esasından alınan harfler, (Türk dilinin özelliklerini belirten işaretlere de yer vererek) “Türk harfleri” adıyla 1353 Sayılı Kanunla kabul edilmiştir. Yazı dilinde kullanılan Arap harflerinin yerine Türk harflerinin alınmasını ifade eden Harf Devrimi yapılmıştır. Aslında Atatürk, 9 Ağustos 1928 gecesi İstanbul’da Sarayburnu Parkı’nda düzenlenmiş bir şenlik sırasında, Harf Devrimini halka şöyle duyurmuştur; “Arkadaşlar, güzel dilimizi ifade etmek için yeni Türk harflerini kabul ediyoruz.(...) Bu yeni harflerle behemehal pek çabuk bir zamanda mükemmel bir surette anlaşacağız ki, Milletimizin yazısıyla kafasıyla bütün medeniyet aleminin yanında olduğunu gösterecektir.”

Gazi Mustafa Kemal'in yıllık söylevinde yeni harflere değinmesi. Türkiye Cumhuriyeti modernleşme yolunda çok önemli bir adım atarak Arap harflerinin yerine Latin temeline dayalı Yeni Türk Harfleri'ni kabul etti. (Harf ve Dil Devrimi)

Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin III. dönem II. toplantı yılını açış konuşması: "...Büyük Millet Meclisi'nin kararıyla Türk harflerinin kesinlik ve yasallık kazanması, bu memleketin yükselme mücadelesinde başlı başına bir geçit olacaktır."

Cumhurbaşkanı Atatürk'e, milletin şükran hatırası olmak üzere altın levha üzerinde kabartma bir alfabe takdim edilmesi hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi kararı.

Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'ya altın levha üzerine kabartma bir alfabe hediye edildi.

1928 - Use of the new alphabet is adopted in Turkey (effective December 1, 1928).

The use of the current 29-letter Turkish alphabet was established by the "Law on the Adoption and Implementation of the Turkish Alphabet" as part of Atatürk's reforms. The modified Latin alphabet replaced the Ottoman-Arabic alphabet which had been used for centuries (the use of international numbers was adopted on May 24 1928). 

1927 - Gazi Mustafa Kemal'in ikinci defa Cumhurbaşkanlığına seçilmesi.

TBMM'nin Üçüncü Dönemi açıldı. 

Atatürk'ün, Cumhurbaşkanı olarak yemini ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin III. dönem I. toplanma yılını açış konuşması: "...Büyük Millet Meclisi, Türk milletinin asırlar süren arayışlarının özü ve onun bizzat kendisini idare etmek şuurunun canlı timsalidir. Türk milleti, mukadderatını Büyük Millet Meclisi'nin kifayetli ve vatanperver eline bıraktığı günden itibaren karanlıkları sıyırıp kaldırmış ve ümitleri boğan felâketlerden milletin gözlerini kamaştıran güneşler ve zaferler çıkarmıştır."

Atatürk'ün, ikinci defa Türkiye Cumhurbaşkanlığı’na seçilmesi nedeniyle millete bildirgesi: "...Naçiz ferdi olmakla övündüğüm Türk milletinin mutluluğu ve hizmeti uğrunda bütün kabiliyet ve varlığımı vermek gayret ve kararıyla duygulu ve dolu bulunuyorum. Asla şüphe yoktur ki, Cumhuriyet'in gelecek evlâtları bizden daha çok refaha kavuşmuş ve bahtiyar olacaklardır!"

Atatürk'ün, yeni cumhurbaşkanlığı devresinde yapılacak işler hakkında millete bildirgesi: "...Dünyanın zorunlu gidişinde asil milletimize düşen yüksek ödevlerin yerine getirilmesine çalışacağız. Bu ödevler, uygarlık ve insanlık aile­sinde Türk milletinin lâyık olduğu yüksek itibar mevkiini koruma ve yükseltmesine hizmet etmek olacaktır." [Kocatürk]

Anadolu Halk Bilgisi Derneği kuruldu. Merkezi Ankara'da olan derneğin, Türk folklor çalışmaları yapmak amacıyla kurulduğu bildirildi.

1927 - Atatürk is reelected President.

1926 - Harf Devrimi 1353 Sayılı Kanunla Yürürlüğe girdi. 

1 Kasım 1928’de Latin esasından alınan harfler (Türk dilinin özelliklerini belirten işaretlere de yer vererek) “Türk harfleri” adıyla 1353 Sayılı Kanunla kabul edilmiştir. Yazı dilinde kullanılan Arap harflerinin yerine Türk harflerinin alınmasını ifade eden Harf Devrimi yapılmıştır.



Aslında Atatürk, 9 Ağustos 1928 gecesi İstanbul’da Sarayburnu Parkı’nda düzenlenmiş bir şenlik sırasında, Harf Devrimini halka şöyle duyurmuştur; “Arkadaşlar, güzel dilimizi ifade etmek için yeni Türk harflerini kabul ediyoruz... Bu yeni harflerle behemehal pek çabuk bir zamanda mükemmel bir surette anlaşacağız ki, Milletimizin yazısıyla kafasıyla bütün medeniyet aleminin yanında olduğunu gösterecektir.”

Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin II. dönem IV. toplantı yılını açış konuşması: "...Bu büyük millet, arzu ve istidadının yöneldiği istikametleri görmeye çalışan ve görebilen evlâdını daima takdir ve himaye etmiştir."

Dünya Bankası, Türkiye'ye turizm amaçlı 26 milyon Dolar kredi verdi. Krediyle, Antalya Turizm Projesi'nin gerçekleştirileceği ve yapılacak tesislerden 60 bin turistin yararlanacağı belirtildi.

1925 - Sason İsyanı.

Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılışında yaptığı konuşmada şöyle diyor: "Bilim ve eğitimde ilerlemeye yönelik genel isteği yerine getirebilmekten daha çok uzağız. Önümüzdeki yıl için sizlerden devletçe yapılabilecek en büyük özveriyi rica ederken, varlıklı olan vatandaşlarımıza da korunmalarına verilmiş olan çocuklarımızı özel girişimleri ile okutup yetiştirmelerini önemle öğütlerim."

Kaynak: tbmm.gov.tr/tarihce  

Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin II. dönem III. toplanma yılını açış konuşması: "...Cumhuriyet devrinin kendi zihniyet ve ahlakıyla donanmış basınını yine ancak Cumhuriyet'in kendisi yetiştirir."

1924 - TBMM Birinci Dönem oturumları Kasım'da başladı. Yasama yılı başlangıç tarihi, Kasım ayı olarak belirlendi. 

Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin II. devre II. toplantı yılını açış konuşması: "...Hiç şüphe etmemelidir ki, Anadolu ortasında süratle meydana getirilecek yeni ve bayındır bir Ankara, asırlarca ihmal edilen Türk vatanı için başlı başına bir uygarlık merkezi, Türk Devleti için pek önemli bir dayanak olacaktır!"

1923 - Başkanlık için yapılan seçimde Fethi Bey (Okyar) T.B.M.M. başkanlığına seçildi.

Ali Fethi Okyar TBMM'de ikinci başkan oldu. Görevini 22 Kasım 1924'e kadar devam ettirdi.

Rauf Bey'in (Orbay) tartışmalar yaratan, Cumhuriyet'in ilanına karşı verdiği demeç gazetelerde yayınlandı.

Atatürk'ün, Cumhurbaşkanı seçilmesi nedeniyle kendisini kutlayan Halife Abdülmecit Efendi'ye cevap telgrafı: "Türkiye Cumhuriyeti hakkında hayırlı temennilerinize teşekkür ederim."

1922 - Saltanatın (Padişahlığın) kaldırılması. 

Gazi Mustafa Kemal'in teklif ve müdafaası üzerine T.B.M.M.'nin saltanatın kaldırılmasına karar vermesi.

Hilâfet ve Saltanat'ın birbirinden ayrılarak Saltanat'ın kaldırılması kararı. 

Bu karar Vahdettin'e, Yıldız Sarayı'nda Refet Paşa tarafından tebliğ edilmiştir.

Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde konuşması: "...Millet mukadderatını doğrudan doğruya eline aldı ve millî saltanat ve egemenliğini bir şahısta değil, bütün fertleri tarafından seçilmiş vekillerden oluşan bir Meclis-i Âli'de temsil etti. İşte o Meclis, Meclis-i Âlinizdir; Türkiye Büyük Millet Meclisi'dir. Milletin saltanat ve egemenlik makamı, yalnız ve ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi'dir!"

Mustafa Kemal yapmış olduğu konuşmada, Vahdettin'i "alçak ve cellat" olarak nitelendirerek, "saltanat kuvvetle alınır, şimdi de Türk milleti hakimiyet ve saltanatını isyan ederek kendi eline bilfiil almıştır" dedi. Saltanatın kaldırılmasını öngören kanun şiddetli alkışlar arasında kabul edildi.   

Türk Jandarma birlikleri, Çanakkale Boğazı bölgesinde ve diğer yerlerde yeni durumlarını aldılar.

Altıyüzyıllık saltanat kaldırıldı.

Kurtuluş Savaşı'nın ilk yıllarında kurulan (23 Nisan 1920) Türkiye Büyük Millet Meclisi, halktan kopuk Osmanlı yönetiminin yanında, halkın içinden seçilen temsilcileriyle "halk iradesi"nin gerçek temsilcisi olmuş, iyice eskimiş ve yıpranmış kişisel saltanatsa, TBMM'yi, yani ulusun egemenliğini tanımamasının yanı sıra, Sevr Antlaşması'nı imzalamış, düşmanla işbirliği yapıp, çıkarttığı ayaklanmalarla Ulusal Kurtuluş Savaşı'nı engellemeye çalışmıştı. 23 Nisan 1920'den başlayarak ulusal egemenliğe dayalı devletin kurulmasıyla kişisel saltanata kalkmış gözüyle bakan Mustafa Kemal, İtilaf Devletleri'nin Lozan Barış Konferansı'na Ankara Hükümetinin yanı sıra Osmanlı Hükümeti temsilcileri de çağırmaları üstüne, 1 Kasım 1922'de TBMM'de yaptığı konuşmada ulus akla aykıı olduğunu belirterek,saltanatın kaldırılmasını istedi. Milletvekillerinin ateşli konuşmalarla Atatürk'ü desteklemelerinden sonra, saltanatın İstanbul'un işgal tarihinden (16 Mart 1920) başlayarak kalkmış olduğu oybirliğiyle kabul edildi. Saltanatın kaldırılmasıyla son padişah VI. Mehmed Vahdettin de, 17 Kasım günü İngiliz Komutanlığına başvurarak, bir İngiliz zırhlısıyla İstanbul'dan ayrıldı.

1922 - The Sultanate is abolished.

The Grand National Assembly accepts Gazi Mustafa Kemal's proposal to abolish the Sultanate (however the caliphate remains). 

1921 - İnebolu'da 23 Ekim 1921 anlaşmasına göre Türklerle İngilizler arasında tutsak değişimi.

Malta'dan İngiliz gemisiyle getirilen 59 Türk, Anadolu'daki 4 İngilizle İnebolu'da değiş-tokuş edildi. Malta'dan getirilen Türkler arasında Kara Vasıf, Mithat Şükrü (Bleda), Rauf Bey (Orbay), Celal Nuri Bey (İleri) gibi isimler de var.

Türk davasını destekleyen Pierre Loti'ye Meclis adına armağan gönderilmesi kararı alındı.

1920 - Ankara'daki "Zabit Namzetleri Talimgahı" ilk mezunlarını verdi.

Atatürk'ün, subay yetiştirmek üzere Ankara'da açılan "Zabit Namzetleri Talimgâhı"nın ilk mezunlarını vermesi münasebetiyle yapılan törende konuşması: "Ordumuz, hayat ve haysiyet mücadelesinde milletin ve milletin amaçlarının yegâne dayanağıdır"

Atatürk'ün, "Zabit Namzetleri Talimgahının ilk mezunlarını vermesi nedeniyle Okul'un hatıra defterine yazdıkları: "Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti, ya bağımsızlık ya ölüm andıyla yetişen ilk bağımsızlık subaylarının ordu ve milletimize takdim ve emanet olunduğunu görmekle bahtiyardır!"

1919 - Maraş'ta İngilizlerin işgali, Fransızlara devretmesi.

1918 - Yıldırım Orduları Grup Komutanı Mustafa Kemal Adana'da.

1918 - Ateşkese rağmen Irak'taki İngiliz orduları komutan Marshall, emrindeki birliklere Musul'un işgal edilmesi emrini verdi.

İttihat ve Terakki'nin son kongresi başladı.

İstanbul'da Mustafa Kemal'in de ortak olup, yazı yazacağı Minber gazetesi yayına başladı. 

Mondros'tan dönen Osmanlı murahha heyeti başkanı, Rauf (Orbay) Bey'in, gazetecilere demeci: 

"... Yaptığımız mütareke umduğumuzun üstündedir. Devletin bağımsızlığı, saltanatın hukuku, milletin onuru tümüyle kurtarılmıştır."

İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin son kongresinin toplanması.



Sırplar'ın Belgrad'a girmesi.

Avusturyalılar'ın Padova ateşkesi. 

Polonyalılar'ın bağımsızlık ilanı.

Wilhelm II. 'nin tahttan çekilmesi.   

Mezieres ve Charleville'nin geri alınması.  

Rethondos ateşkesi.  

Rusya'nın Brest-Litovsk anlaşmasını reddetmesi.   

Avusturyalılar'ın Almanyaya'ya bağlı bir cumhuriyet ilan etmeleri.  

Doğu Afrika'nın teslim olması.   

Fransızlar'ın Metz'e girmesi, Petain'in Fransa mareşali olması.  

Alman donanmasının gözaltında tutulmak üzere İngiliz sularına getirilmesi.  

Fransızlar'ın Strasbourg'a girmesi.

1916 - Allied offensive on the Salonika Front.

1914 - Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na katılması.Rusya Türkiye'ye savaş açtı. 

Fransa ve İngiltere Türkiye'ye savaş açtı.  

Rus ordusunun Doğu sınırımızı geçmesi.

İngilizler'in Basra'yı almaları. İngiliz donanmasının Akabe'yi (Basra) topa tutması.  

İngiliz-Fransız donanmasının Çanakkale'nin dış tabyalarını bombardımanlamaları.  

Coronel Deniz Savaşı.  

Japonlar ve İngilizler'in Çingdao'yu Almanlar'dan alması.  

Cihad-ı Ekber ilanı.  

Rus donanmasının Trabzon'u bombardımanı. 

1914 - Russia declares war on the Ottoman Empire.

The first Australian and New Zealand contingent sails from Albany, Western Australia, bound for Egypt. Only one in four of those who sailed in the first convoy would return un-wounded at the end of the First World War.

1910 - Atatürk'ün, 3. Ordu Subay Talimgahı Komutanlığı'ndan tekrar 3. Ordu Karargâhı'na atanması. [Kocatürk]

Doğumlar

1757 - Antonio Canova, Venedikli heykeltıraş (ö. 1822)

1762 - Spencer Perceval, İngiliz hukukçu ve devlet adamı (ö. 1812)

1839 - Gazi Ahmed Muhtar Paşa, Osmanlı sadrazamı (ö. 1919)

1880 - Alfred Lothar Wegener, Alman yerbilimci (ö. 1930)

1889 - Philip Noel-Baker, İngiliz devlet adamı ve 1959 Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1982)

1920 - Walter Matthau, Amerikalı aktör ve Oscar Ödülü sahibi

1924 - Süleyman Demirel, Türk siyasetçi, devlet adamı ve Türkiye Cumhuriyeti'nin 9. Cumhurbaşkanı (ö. 2015)

1934 - Umberto Agnelli, İtalyan girişimci ve siyasetçi Fiat'ın kurucusu (ö. 2004)

1935 - Edward Said, Amerikalı edebiyat eleştirmeni (ö. 2003)

1939 - Hıncal Uluç, Türk gazeteci ve yazar

1943 - Jacques Attali, Fransız ekonomist, yazar ve siyasetçi

1943 - Salvatore Adamo, İtalyan-Belçikalı şarkıcı

1944 - Meltem Mete, Türk sinema oyuncusu

1944 - Refik el-Hariri, Lübnan Başbakanı

1949 - Zeynep Aksu, Türk sinema ve dizi oyuncusu

1958 - Charles Kaufman, Amerikalı film yapımcısı, senarist ve yönetmen

1958 - Erkan Can, Türk sinema, dizi oyuncusu ve yapımcı

1960 - Tim Cook, ABD'li şirket yöneticisi

1961 - Kenan Kalav, Türk dizi ve sinema oyuncusu

1963 - Billy Gunn, Amerikalı profesyonel güreşçi

1963 - Rick Allen, İngiliz müzisyen

1971 - Sibel Bilgiç, Türk pop müzik şarkıcısı

1972 - Toni Collette, Avustralyalı aktris ve şarkıcı

1973 - Aishwarya Rai, Hint sinema oyuncusu

1980 - Bilgin Defterli, Türk kadın millî futbolcu

Ölümler

1700 - II. Carlos, İspanya Kralı (d. 1661)

1804 - Johann Friedrich Gmelin, Alman doğa bilimci, böcek bilimci ve botanikçi (d. 1748)

1894 - Aleksander Aleksandroviç, Rus Çarı (d. 1845)

1907 - Alfred Jarry, Fransız oyun yazarı, romancı ve şair (d. 1873)

1936 - Mehmet Esat Işık, Türk askeri hekim (d. 1865)

1954 - John Lennard-Jones, İngiliz matematikçi (d. 1894)

1955 - Dale Carnegie, Amerikalı yazar, kişisel gelişimci ve iletişim uzmanı (d. 1888)

1958 - Yahya Kemal Beyatlı, Türk şair (d. 1884)

1959 - Halide Pişkin, Türk tiyatro oyuncusu (d. 1906)

1968 - George Papandreou, Yunan siyasetçi (d. 1888)

1972 - Ezra Pound, Amerikalı şair (d. 1885)

1974 - Lajos Zilahy, Macar yazar (d. 1891)

1982 - Sait Naci Ergin Türk siyasetçi (d. 1908)

1982 - King Vidor, Amerikalı film yönetmeni (d. 1894)

2002 - Ekrem Akurgal, Türk arkeolog ve bilim adamı (d. 1911)

2007 - Paul Tibbets, Amerikalı asker ve pilot (Hiroşima'ya atom bombası atan Enola Gay adlı B-29 Superfortress tipi uçağın pilotu) (d. 1915)

2008 - Yma Sumac, Peru asıllı Amerikalı soprano (d. 1922)

2011 - Cahit Aral, Türk siyasetçi ve eski Sanayi ve Ticaret Bakanı (d. 1927)