“Dönerin kökeni Orta Asya’ya dayanıyor"
İsrail Gazetesi Haaretz’in İbranice ‘şavurma’ Olarak Adlandırılan Döneri İsrail Sokak Yiyeceği İlan Etmesi Sosyal Medyada Tartışma Konusu Oldu. Prof. Dr. Kamil Bostan Dönerin Bir Türk Yiyeceği Olduğunu Savunarak, “dönerin Kökeni Orta Asya’ya Uzanıyor” İfadelerini Kullandı.
Abone olİsrail gazetesi Haaretz’in İbranice ‘şavurma’ olarak
adlandırılan döneri İsrail sokak yiyeceği ilan etmesi sosyal
medyada tartışma konusu oldu. Prof. Dr. Kamil Bostan dönerin bir
Türk yiyeceği olduğunu savunarak, “Dönerin kökeni Orta Asya’ya
uzanıyor” ifadelerini kullandı.
İsrail gazetesi Haaretz, ‘şavurma’ olarak adlandırdıkları döneri
‘İsrail sokak yiyeceği’ olarak ilan etmesi sosyal medyada tartışma
başlattı. Döneri ‘kadim İbrani yemeği’ olarak tanıtan Haaretz
gazetesinin iddialarına yanıt veren İstanbul Aydın Üniversitesi
Güzel Sanatlar Fakültesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölüm
Başkanı Prof. Dr. Kamil Bostan, “Dönerin kökeni Orta Asya’ya
uzanmaktadır. Bugün Türklerin yoğun yaşadığı Çin’in bazı
bölgelerinde döner yapıldığı bilinmektedir” şeklinde
konuştu.
“Bazı yiyecekler coğrafya’ya ait”
Anadolu mutfağının herhangi bir millete ait olmadığı belirten
Kamil Bostan, “Öncelikle genel bir değerlendirme yapılırsa Anadolu,
daha geniş kapsamda Orta Doğu bölgesi tarih boyunca birçok kadim
medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu medeniyetler zaman içinde
tarihten silinse bile onlara ait birçok kültür yaşamaya devam
etmiştir. Yeme-içme kültürü de bunlardan birisidir. Her gelen
medeniyet kendinden bir şeyler ekleyerek bu kültürün
zenginleşmesine katkıda bulunmuşlardır. Anadolu coğrafyasına gelen
en son toplum Türkler olmuştur. Türkler, Orta Asya’daki ve göç
yıllarında edinmiş oldukları yiyecek içecek kültürünü Anadolu’ya
getirmişler; buradaki beslenme kültürünü de benimseyerek belki bazı
küçük değişikliklerle günümüze kadar yaşatmışlardır. Bugün
Anadolu’nun herhangi bir yerinde üretilegelen yemeği (Yoğurt,
tarhana gibi spesifik bazı istisnalar hariç) herhangi bir ulusa ait
diye kesim bir tanımlama yapmanın imkanı yoktur. Bu yemeklerin çoğu
Anadolu’ya yani bu coğrafyaya aittir. Geçmiş yıllarda ‘lavaş’ da
bir tartışma konusu olmuş, Ermenistan lavaş ekmeğini kendileri
adına tescillemek istemişti. Buna karşın Türkiye, Azerbaycan ve
İran buna karşı çıkmışlardı. Sonuçta Birleşmiş Milletler lavaşın bu
coğrafyaya özgü olduğuna karar vermişti. Orta Doğu için de aynı
şeyler geçerlidir. İsrail’in dini anlam ve önemi olan ürünlerin
haricinde bölgeye ait ürünlere sahip çıkması son derece
anlamsızdır” ifadelerini kullandı.
“Şavurma çevirme demek”
Dönerin Türk buluşu olduğu konusunda güçlü iddiaların olduğunu
söyleyen Bostan, “Kılıçlara takılan etlerin ateşte çevirerek
pişirilmesiyle ortaya çıkmıştır. Günümüzde Erzurum ve civarında
halen üretilmekte olan cağ kebabı, dönerin atasıdır. Bursa’da
İskender Bey, yatay olarak pişirilen cağ kebabını dikey olarak
pişirmiştir. Bu şekilde kabul gören ve benimsenen döner giderek tüm
coğrafyaya yayılmıştır. Döner, Ortadoğu’da ‘şavurma’ Yunanistan’da
Gyros adıyla bilinmektedir. Aslında şavurma Arapça bir kelime
değildir. Türkçe’deki çevirme kelimesinden türetildiği iddia
edilmektedir ki bu iddia güçlüdür” sözlerini paylaştı.