1 Kasım Dünya Vegan Günü: "Vicdani bir tutum"

Türkiye Vegan Derneği, veganlığın vicdan hürriyeti kapsamına alınması için YÖK, Sağlık Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na dilekçe veriyor.

Kasım Pazartesi, İstanbul - Türkiye’de veganlığa dair farkındalık çalışmaları yürüten, türler arası eşitlik ve adaleti savunan hayvan hakları örgütü Vegan Derneği Türkiye (TVD), Türkiye’de veganlığın vicdan hürriyeti kapsamına alınması için 1 Kasım Dünya Vegan Günü’nde Ankara’da.

Devlet kurumlarının vegan bireylerin temel hakkı olan sağlıklı beslenme ve vicdan hürriyetlerinin korunması için pozitif adımlar atma yükümlülüğünü yerine getirmesi amacıyla dilekçe hazırlayan dernek, bugün kamusal ve özel alanlardaki toplu beslenme sistemleri menülerine vegan beslenme biçimine uygun zorunlu seçenekler konulması için düzenleme yapılması talebinde bulunuyor.

Sağlık, Millî Savunma ve Çalışma Bakanlıkları ile YÖK ve üniversitelere başvuru

Başvurular; bugüne kadar TVD’ye iletilen vegan bireylerin yaşadığı ortak sıkıntılar ve hak ihlalleri ışığında üniversiteler, hastaneler, askeriye, kamu kurumları ve özel şirketleri kapsayacak şekilde vegan beslenme hakkının tanınması için Yükseköğretim Kurulu (YÖK), Sağlık Bakanlığı, Millî Savunma Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapılıyor.

Dernek aynı zamanda Dünya Vegan Günü’nü arifesinde, vegan öğrenciler tarafından başvuruda bulunulmasına rağmen vegan yemek seçeneği konusunda olumlu adım atmayan veya sistemli bir uygulama sunmayan üniversitelere de e-posta yoluyla dilekçe gönderdi. İlk etapta Ankara’daki Hacettepe Üniversitesi ve Gazi Üniversitesi ile İzmir’deki Bakırçay Üniversitesi’ne yemekhanelerinde vegan menü bulundurulması konusundaki gerekçeli resmi talebini ileten dernek, önümüzdeki günlerde Türkiye çapındaki diğer üniversitelerdeki öğrenciler ile birlikte hareket ederek üniversitelerin hayvan hakları, iklim krizi ve halk sağlığı konularında duyarlılığını artırmaya ve üniversitelerin ekolojik ayak izlerini azaltmaya yönelik adım atmasını sağlamaya devam edecek. 

Vicdan özgürlüğü kapsamında veganlık

TVD YÖK’e ve bakanlıklara hitaben hazırladığı dilekçede, veganizmin her çeşit hayvansal gıda ve ürünü kullanmayı reddeden vicdani bir tutum olduğunu vurgulayarak T.C. Anayasası’nın, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ve Medeni ve Siyasal Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme'nin ilgili maddelerine atıfta bulunuyor.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından veganizmin sözleşmenin 9. maddesinde düzenlenen “vicdan hürriyeti” kapsamında kabul edildiğini belirten dernek, “Anayasa ve Uluslararası Sözleşmeler çerçevesinde ‘Din ve Vicdan Hürriyeti’ kapsamında vegan bireylerin yaşam biçimlerini inanç ve kanaatleri doğrultusunda yaşama hakları tartışılmazdır. Gerek Anayasa gerekse uluslararası sözleşmeler gereğince bireylerin vicdan hürriyetlerini koruma yükümlülüğü bulunan Devlet tarafından hayvansal ürün tüketmeyen bireylerin vicdani hürriyetlerini teminat altına alınması ve Devletin pozitif yükümlülüğünü yerine getirmesini icap etmektedir. Özel ve kamusal alanlarda toplu beslenme sistemlerinde vegan alternatiflerin bulunmayışı vegan bireylerin yetersiz beslenmesine ve aç kalmalarına sebebiyet vermekte ve hayvansal ürün tüketmeyen vegan bireylerin Anayasa ve uluslararası sözleşmelerle teminat altına alınan hakları ihlal edilmektedir,” diyor.

Sağlıklı yaşam hakkı kapsamında veganlık

Dilekçede “sağlık hakkı” kapsamında, vegan beslenen bireylerin gerek devlet, gerek özel teşebbüs tarafından idare edilen işyerleri, okullar, üniversiteler, hastaneler vb kurumlarda sağlık hakkının korunmadığına dikkat çeken TVD, Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Toplu Beslenme Sistemlerinde Ulusal Menü Planlama Ve Uygulama Rehberi'nde vegan beslenen bireylerin sağlık hakkının gözetilmediğini de vurguluyor.

Dernek; veganların toplu beslenme sistemlerinde neredeyse her zaman yetersiz beslenmeye, bazı zamanlar aç kalmaya maruz bırakılması sebebiyle ilgili kurum ve bakanlıklar tarafından kamusal ve özel alanlardaki toplu beslenme menülerine vegan beslenme biçimine uygun zorunlu seçenekler konulması için düzenleme talebinde bulunuyor.

Dilekçede sağlık hakkının kapsamı ve devletlerin yükümlülüğü özetle şu şekilde açıklanıyor: “Anayasamız ve tarafı bulunduğumuz uluslararası sözleşmelerin ilgili düzenlemeleri gereği temel hakların en başında gelen yaşam ve sağlık haklarının temini, korunması gereğinin yerine getirilmesi ve bu haklara saygı gösterilmesi devletlerin yükümlülüğünde olup, Devletin bu yükümlülük gereğince bireylerin yeterli gıda hakkı, düzgün beslenme hakkı, besleyici ve asgari temel yiyeceklere erişim hakkını korumaları, gerekli önlemleri ve düzenlemeleri almaları gerekmektedir. Aynı zamanda sağlık hakkının, temel hak ve özgürlükler kapsamında, hem hakları hem de özgürlükleri kapsadığı muhakkaktır. Buradaki özgürlükler; kişinin kendi sağlık ve bedenini kontrol etme hakkı ve özgürlüğü ve müdahaleye maruz kalmama hakkını içerir.”

Dünya Vegan Haftası’nın özel konuğu Jordi Casamitjana

TVD ayrıca Dünya Vegan Haftası kapsamında planladığı veganizm farkındalık programında, yapılan resmi başvurularla bağlantılı olarak, İngiltere’de çalıştığı iş yerine açtığı dava sonucunda emsal bir karar ile veganlığın “Eşitlik Yasası” kapsamında korumalı bir özellik olarak tanınmasını sağlayan etik vegan zoolog ve yazar Jordi Casamitjana’yı konuk ediyor. 3 Kasım Çarşamba saat 21:00’de TVD’nin Instagram hesabında Jordi Casamitjana ile çevrimiçi gerçekleştirilecek söyleşi, yayın sırasında Türkçeye çevrilecek ve yürütülen hukuki mücadelenin ayrıntıları konuşulacak.