Tarihte bugün : 22 Kasım'da neler oldu?

1497 - Portekizli denizci Vasco de Gama, Ümit Burnu'na vardı.

Ümit Burnu,  Güney Afrika Cumhuriyeti'ndeki Cape Yarımadası'nın güneydeki uç noktasıdır. Denize doğru uzanan kayalık bir burun olan Ümit Burnu denizden yaklaşık 245 metre yüksektedir. Afrika'nın en güneydeki noktası olduğu yaygın kanı olmakla birlikte,kıtanın gerçek güney ucu Ümit Burnu'nun 160 km güneydoğusundaki Agulhas Burnu'dur (Cape Agulhas). Ümit Burnu 34° 21'26" S, 18°28 25" E Koordinatları üzerindedir.

Ümit Burnu'nu 1488'de Portekizli kaşif Bartolomeu Dias keşfetti ve buraya Fırtınalar Burnu (Cabo das Tormentas) adını verdi. Portekizli Dias, Kral II. Joao'nun emriyle doğuya ve oradaki baharatlara ulaşılabilecek bir deniz yolu bulabilmek için yola çıkmıştı. O zamanlarda ticaret yollarının sadece bir bölümü denizden geçiyordu ve bu yüzden doğuya giden tüccarlar Ortadoğu ülkelerini boydan boya geçmek zorundaydı. Tarihçilerin yazdığına göre Dias, burnu keşfettiğini haber verince Kral bu keşfin doğuya ulaşan suyolunun yakında açılmasını sağlayacağını düşünmüş, bu nedenle burnun adını Ümit Burnu olarak değiştirmiş. Ama bazı kaynaklar ise Fırtınalar Burnu isminin, gemicilerin moralini bozabileceği düşüncesi ile daha sonra Ümit Burnu olarak değiştirildiğini belirtir.

1497-1498 yılları arasında başka bir Portekizli kaşif olan Vasco da Gama Afrika'yı dolaşarak Hindistan'a kadar uzanan bir deniz yolculuğu yaptı. Bu deniz yolu Süveyş Kanalı'nın açıldığı 1869'a kadar Avrupa ile doğu ülkeleri arasındaki tek deniz yolu olarak kalmıştır. Ve Akdeniz önemini yeniden kazanmıştır. Vergi paraları artmış ve Osmanlı Devleti vergi almaya başlamıştır.

1617 - I. Mustafa Padişah oldu.

Babadan oğula geçen taht, bu kez kardeşe geçmiştir. Akıl sağlığı bozuk olan I. Mustafa, 3 ay sonra tahttan indirilmiş, 1622'de yeniden tahta çıkmış, 1623'te tekrar indirilmiştir.

1909 - Tıp Fakültesi'ne bağlı Diş Hekimliği bölümü kuruldu.

1922 - Edirne ilinin, Havsa ilçesinin Yunan işgalinden kurtuluşu.

1922 - Mısır'da Howard Carter, yardımcısı George Herbert de Carnarvon'la birlikte firavun Tutankhamun'un mezarını açtılar.

Tutankhamun ya da Tutankamon Mısır firavunu. MÖ 1332-MÖ 1323 yılları arasında hüküm sürmüştür.Asıl adı Tutankhaton'dur. Mısırda ilk kez Tektanrılı Aten dinini kuran, IV. Amenotep'in oğludur. Babası ölünce, başka bir anneden olan üvey kızkardeşi Ankhesenamen ile evlenerek tahta çıktı. Saltanatının ilk yıllarında, Mısır'ın eski çok tanrılı dinine dönüş yaşandı. Kendisi de Tutankhaton adı yerine Tutankhamun adını aldı. Böylece, IV. Amenhotep'in kurduğu Aten dini söndü. Tutankhamun'un çağı barış içinde geçti. Çok genç yaşta ölen bu kraldan sonra, babasına vezirlik, kendisine de küçüklüğünde naiplik yapmış olan Ay, dul kraliçe ile evlenerek tahta çıktı.

Tutankamon’un mezarı iki odadan ve ilk odaya inen bir merdivenden oluşmaktadır. İlk odada bir at arabası, Tutankamon’un tahtı ve bunlar gibi Tutankamon’un hayattayken kullandığı paha biçilemez eserler bulunmuştur. Bu oda bulunduğunda, odanın Krallar Vadisi'inde yer almasından dolayı, bir mezar olması gerektiğini düşünen Howard Carter ve arkadaşları odanın duvarlarına vurarak duvarın arkasındaki boşlukları aradılar. Sonunda bir boşluk bulundu ve duvar kırıldı. Duvarın arkasındaki bir odada, yeni bir oda gibi görünen kocaman bir tahta kutu vardı. Kutu mühürlüydü. Howard Carter, mühürü -hayatında gördüğü ve göreceği en güzel şeyi- görmüştü. Bir lahtin içindeki som altından tabut mum ışığında bile parlıyordu. Howard Carter bu keşfi ile kendisine iyi bir kariyer sağlasa bile fakirlik ve unutulmuşluk içinde ölürken cenazesine bir iki kişi dışında kimse katılmamıştır.

Lanetler, Carter'in çok sevdiği kanaryasının bilinmeyen bir nedenden dolayı Mısır'ın simgesi olarak kabul edilen bir kobra yılanı tarafından yenilmesiyle başladı. Bir süre sonra kazı işlerinin ücretini karşılayan Lord Carnavron'un Kahire'de kan zehirlenmesi nedeniyle ölümü büyük yankı uyandırdı ve turist akını yaşandı. Ayrıca mezara giren bazı kişilerin ateşli bir hastalıktan ölmesi de firavunun laneti adında bir hurafe başlatmıştır.Firavun'un lahitinde hiyeroglif olarak bulunan yazılarda dikkat çekmektedir; Firavunun mezarına her kim dokunursa ölümün kanatları onu saracaktır.

1925 - Şapka devrimine karşı gösteriler sürüyor; Kayseri'de gösteriler yapıldı.

1928 - Ravel'in Boléro'su ilk kez Paris'te sahnelendi.

20. yüzyılın önemli bestecilerindendir. Özellikle orkestrasyon konusunda çok başarılı olan Ravel’in en tanınmış eseri Bolero'dur. Bolero kadar ünlü bir diğer çalışması, 1922’de Rus besteci Modest Musorgski’nin eseri Bir Sergiden Resimler adlı piyano eserinin orkestrasyonudur. Uluslararası Telif Hakları Hukuku'na göre, Ravel'in eserleri 1 Ocak 2008 tarihinde birçok ülkede kamu malı haline gelmiştir.

TARİHTE BUGÜN ATATÜRK : ATATÜRK KRONOLOJİSİ

1936 - Halit Ziya Uşaklıgil'in son anıları "Saray ve Ötesi", Cumhuriyet gazetesi'nde yayımlanmaya başlandı.

1940 - II. Dünya Savaşı'nın Balkanlara sıçramasıyla birlikte Türkiye Bakanlar Kurulu, İstanbul ve Kocaeli'nin yanı sıra Trakya illerinde sıkıyönetim ilan etti.

1943 - Lübnan, Fransa'dan bağımsızlığını kazandı.

1948 - İkinci İktisat Kongresi olan 1948 Türkiye İktisat Kongresi toplandı. Kongrede, devletçilik politikası eleştirildi, özel girişimciliğin teşviki istendi.

1950 - Dünya Barış Konseyi, Türkiye'den Nazım Hikmet, İspanya'dan Pablo Picasso, Şili'den Pablo Neruda, Amerika'dan Paul Robeson ve Polonya'dan Wanda Jakubowska olmak üzere Uluslararası Barış Ödülü verdi.

1952 - Vatan gazetesi başyazarı Ahmet Emin Yalman silahlı saldırıya uğradı.

1963 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı John F. Kennedy Dallas'ta öldürüldü. Aynı gün, yardımcısı Lyndon B. Johnson Başkan oldu.

1968 - Türkiye'de ilk kalp nakli yapıldı. Doktor Kemal Beyazıt ve ekibinin gerçekleştirdiği ameliyat sonrası hasta 18 saat yaşayabildi.

1975 - Monarşi, İspanya'ya geri döndü; Juan Carlos İspanya Kralı oldu.

1979 - Uluslararası Para Fonu, IMF, Türk Lirası'nın yeniden devalüe edilmesini istedi.

1982 - Yazar Tezer Özlü, Almanya'da "Malbug Ödülü"nü kazandı.

1984 - Avrupa Konseyi'nde Türkiye'nin dönem başkanlığı tartışıldı. Sonuca varılamayınca, Dışişleri Bakanı Vahit Halefoğlu toplantıyı terk etti.

1986 - Mike Tyson, 20 yaşında Dünyanın en genç ağır sıklet şampiyonu oldu.

1995 - Tamamı bilgisayar desteği ile oluşturulmuş ilk uzun metrajlı konulu Animasyon film olan Oyuncak Hikayesi gösterime verildi.

2005 - Angela Merkel, Almanya'nın ilk kadın Şansölyesi oldu.

1936 - Halit Ziya Uşaklıgil'in son anıları Saray ve Ötesi, Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilmeye başladı.

1935 - Fevzipaşa-Diyarbekir (Diyarbakır) demiryolu ulaşıma açıldı. 

1934 - Atatürk'ün, Çankaya'da İsveç Elçisi Winther'in güven mektubunu kabulü.

1933 - Atatürk'ün, öğleden sonra Çankaya'da Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti'nin  toplantısına  başkanlık  yapması.

1931 - Atatürk'ün, akşam Yeni Sinema'ya giderek film izlemesi.

1930 - Atatürk'ün Turhal ve Amasya'yı ziyaretleri.

Atatürk'ün, saat 21.00'de Amasya'dan Samsun'a gelişi.

1926 - Atatürk'ün, Çankaya'da, İngiliz Büyükelçisi George Clerk'in güven mektubunu kabulü ve Elçi'nin söylevine cevap konuşması.

1925 - Kayseri'de şapka devrimine karşı gösteriler yapıldı. 

Atatürk'ün, Tekirdağ Heyeti'ni kabulü.

Atatürk'ün, İzmir Cumhuriyet Halk Partisi Heyeti'ni kabulü. 

1924 - İstifa eden İsmet Paşa'nın yerine Fethi Bey (Okyar) başbakanlığa getirildi. Fethi Bey'in kabinesi güven oyu aldı.

Fethi (Okyar) Bey'in Başbakanlığa atanması ve kabine kuruşu (2 Mart 1925'de istifa etmiştir).

Atatürk'ün, Başbakanlıktan istifa eden İsmet Paşa'ya yazısı: "...Gerek sizin ve gerek başkanlığını yaptığınız Bakanlar Kurulu'nun vatan ve milletin kurtuluş ve mutluluğunu üstlenen hizmetlerinden dolayı teşekkürlerimi sunar ve zât-ı devletlerine sağlık ve esenlik temenni ederim."

1920 - Yunan Başkomutanı General Papulas İzmir'e geldi.

1919 - Çerkez Ethem'e bağlı kuvvetler tarafından kovalanan Anzavur, Gönen'e gelerek burayı ayaklanmasının merkezi haline getirdi. 

1918 - Atatürk'ün, cuma selâmlığını takiben mahfil-i hümayun'da Padişah Vahdettin tarafından kabulü ve Mütareke'den sonraki siyasî durum hakkında görüşmesi (Mütareke'den sonra -tespit edilen- Atatürk-Vahdettin görüşmeleri 15 Kasım 1918, 22 Kasım 1918, 29 Kasım 1918, 20 Aralık 1918, 15 Mayıs 1919 ve 16 Mayıs 1919 tarihlerini kapsamak üzere altıyı bulmaktadır. Bununla beraber 1919 Ocak, Şubat, Mart ve Nisan aylarındaki cuma selâmlıklarında Atatürk'ün de çoğu kez bulunduğu -gazetelerde yer almamış olmasına rağmen- mahfil-i hümayun'da daha birkaç kere kabul olunduğu ihtimal dahilindedir. Esasen İstanbul'dan Samsun'a hareket ettiği 16 Mayıs 1919 günü de cuma selâmlığında bulunmuş olması, bu görüşü desteklemektedir. Fakat bütün bu karşılaşmaların bir hal-hatır soruş şeklinde seyrettiği, asıl önemli görüşmelerin ise 22 Kasım 1918 ve 15 Mayıs 1919 günleri yapıldığıanlaşılmaktadır). [Kocatürk]

1916 - Atatürk'ün, sabah Duhan'dan hareketi, saat 13.00'te Ziyaret (Veyselkarani)'e gelişi, 23. Alay Komutanı tarafından karşılanışı, Veyselkarani türbesini ziyareti, daha sonra Koh köyünde 23. Alay Karargâhı'na gelişi ve geceyi burada geçirişi.

1915 - Kitchener recommends evacuation of Anzac and Suvla.

1909 - İstanbul'da, tıp fakültesine bağlı olarak 'dişçilik' eğitimi veren yüksekokul açıldı.

Doğumlar

1819 - George Eliot, İngiliz yazar (ö. 1880)

1869 - André Gide, Fransız yazar (ö. 1951)

1869 - Valdemar Poulsen, Danimarkalı mühendis ve mucit (ö. 1942)

1881 - Enver Paşa, Osmanlı asker ve siyasetçi (ö. 1922)

1890 - Charles de Gaulle, Fransız asker, siyasetçi ve Fransa Cumhurbaşkanı (ö. 1970)

1901 - Joaquín Rodrigo, İspanyol besteci (ö. 1999)

1913 - Benjamin Britten, İngiliz piyanist (ö. 1976)

1923 - Rosy Varte, Fransız oyuncu (ö. 2012)

1924 - Geraldine Page, Amerikalı aktris (ö. 1987)

1940 - Terry Gilliam, Amerikalı film yönetmeni

1948 - İlhan Kesici, Türk siyasetçi

1950 - Volkan Bozkır, Türk hukukçu, diplomat ve siyasetçi

1955 - Rifat Hisarcıklıoğlu, Türk iş adamı ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı

1967 - Boris Becker, Alman tenisçi

1967 - Mark Ruffalo, Amerikalı aktör, film yönetmeni, yapımcı ve senaryo yazarı

1968 - Bennu Yıldırımlar, Türk oyuncu

1976 - Torsten Frings, Alman futbolcu

1976 - Ville Valo, Finlandiyalı solist ve gitarist

1977 - Kerem Gönlüm, Türk basketbolcu

1978 - Francis Obikwelu, Nijeryalı atlet

1984 - Scarlett Johansson, Amerikalı sinema oyuncusu

1985 - Hande Doğandemir, Türk oyuncu

1988 - Atiye, Türk şarkıcı

Ölümler

1617 - I. Ahmet, Osmanlı'nın 14. Padişahı (d. 1590)

1902 - Walter Reed, Amerikalı bakteriolog (d. 1851)

1913 - Hitotsubashi Yoshinobu, Japon asker ve siyasetçi (d. 1837)

1916 - Jack London, Amerikalı yazar (intihar) (d. 1876)

1948 - Ömer Fahreddin Türkkan, Türk asker ve diplomat (Medine Müdafii) (d. 1868)

1963 - John F. Kennedy, ABD'nin 35. Başkanı (d. 1917)

1963 - Aldous Huxley, İngiliz yazar (d. 1894)

1972 - Horia Hulubei, Rumen fizikçi (d. 1896)

1976 - Sevgi Soysal, Türk yazar (d. 1936)

1980 - Mae West, Amerikalı sinema oyuncusu ve yazar (d. 1893)

1993 - Anthony Burgess, İngiliz romancı ve eleştirmen (d. 1917)

1994 - Asuman Korad, Türk tiyatro oyuncusu (d. 1934)

1997 - Michael Hutchence, Avustralyalı müzisyen, oyuncu ve INXS'in solisti (intihar) (d. 1960)

2000 - Emil Zátopek, Çek atlet (d. 1922)

2007 - Maurice Béjart, Fransız-İsviçreli dansçı, koreograf ve opera yönetmeni (d. 1927)

Lübnan - Bağımsızlık Günü (Fransa'dan 1943 yılında bağımsızlığını elde etti).

Diş Hekimleri Günü ve Toplum Ağız ve Diş Sağlığı Haftası