(Özel) Pessinus Antik Kenti’nin sırları korunuyor

Eskişehir’in Sivrihisar ilçesinde yer alan Pessinus Antik Kenti,
cevaplanmamış pek çok soruyu bünyesinde barındırıyor.

Sivrihisar’ın 13 kilometre güneydoğusunda Ballıhisar
Mahallesinde yer alan Pessinus’un, mitolojik kaynaklarda milattan
önce 8. yüzyılda Phrygia Kralı Midas tarafından, Kybele kültünün
kutsal kenti olarak kurulduğuna inanılıyor. Pessinus Antik
Kentinde, Belçika Gent Üniversitesi tarafından başlatılan kazılar,
daha sonra Avusturalya Melburne Üniversitesi tarafından yürütüldü.
Ortaya çıkarılan eserlerin bir kısmı kazı evi bahçesindeki açık
hava müzesinde sergileniyor. Diğer önemli eserler ise Eskişehir
Arkeoloji Müzesinde ziyaretçilerin dikkatine sunulmakta. 40 yılı
aşkın süredir yapılan kazılara rağmen pek çok soru işaretini
barındıran Pessinus’ta Kybele’nin kutsal alanı henüz
keşfedilemedi.

“Diğer antik kentlerden daha farklı olarak onu özel kılan bazı
statüler var”

Pessinus Antik Kentinde 2010-2012 yıllarında kazı başkan
yardımcılığı yapan Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Arkeoloji Bölümü Klasik Arkeoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç.
Dr. R. Eser Kortanoğlu, bu bölgenin diğer antik kentlerden farklı
oldu olduğunu dile getirdi. Kortanoğlu, “Bu kazı, 1960’lı yıllarda
Belçikalı bir ekip tarafından başlatıldı. Diğer antik kentlerden
daha farklı, onu özel kılan bazı sahip olduğu statüler var. Kibele,
ana tanrıça tapınımına adanmış bir tapınak kent. Anadolu’nun en
eski, en kadim, en özel ana tanrıçası Kibele. Bu bağlamda ona
adanmış bir kent ve özellikle Roma İmparatorluğu bu kentin ve
tanrıçayı sembolize eden o göktaşının Roma İmparatorluğu ile
ilişkisi kenti çok özel bir noktaya taşıyor. Mythos anlatımlarında,
MÖ. 8. yüzyılda Kral Midas tarafından kurulduğu düşünülüyor. Fakat
Belçika kazıları esnasında MÖ. 1500-1400 arasına tarihlendirilen
keramik kontekst bulunduğu için bir bronz çağ yerleşmesi
söyleyebiliriz. Çok eskiye giden arkeolojik kalıntılar mevcut”
dedi.

“Romalılar Anadolu’ya göktaşını almak için heyet yolluyor”

M.Ö. 264-146 yıllarında Roma ile Kartaca arasında gerçekleşen
Kartaca Savaşlarının buradan götürülen göktaşı sonrasında sona
erdiğine inanıldığını aktaran Kortanoğlu, “Kartaca Savaşları
esnasında Romalı kâhin rahipler, Pesinus’taki anatanrıçayı
simgeleyen göktaşının Roma’ya götürülmedikçe bu savaşların
kazanılmayacağını düşünüyorlar. Romalılar Anadolu’ya bu göktaşını
almak için bir heyet yolluyorlar. Bu taş kendilerine teslim
ediliyor ve bu göktaşı Roma’ya götürülüyor. Paletinus Tepesinde
Magna Mater adıyla ana tanrıça için bir tapınak yapılıyor ve her
sene burada dinsel şenlikler ve bayramlar düzenleniyor. Bu taşın
ardından da savaşın kazanılması Roma için özel bir anlam ifade
ediyor. Son derece saygı duydukları özel bir kült objesi haline
geliyor. Efsanevi Kral Midas’ın kurduğu düşünülmesinden sonra
ikinci bir mitos oluşturulmuş oluyor. Ama başlı başına Pessinus’un
kurulması önemli bir olay” şeklinde belirtti.

“Tapınağın bulunması Pessinus kazılarının birinci hedefidir”

Bu alanda kazıların devam ettirilmesi gerektiğini aktaran Doç.
Dr. R. Eser Kortanoğlu, “Henüz bu tapınımın temel alanını
bulabilmiş değiliz. Çünkü orada tapınak diye uzun süre batıya
yönelik konumlandırıldığından dolayı Kibele tapınağı olduğu
düşünülen anıtsal kütlenin, milattan sonra 1. yüzyılın ilk
yarısında inşa edilen Roma İmparatorluğu kültüne ait bir tapınak
olduğu ortaya çıktı. Pessinus kenti, Kubaba, Kybele, Magna Mater’in
yani Anadolu ana tanrıçasının bu kent ona adanmış durumda.
Dolayısıyla ona adanmış olan tapınağın ve kutsal alanın bulunması
Pesinus kazılarının birinci hedefidir. Antik kalıntıların çoğu
bugün köyün evlerinin altında kalmıştır. Fakat bu köy
kaldırılmadıkça, arkeolojik ve bilimsel kazılar yapmanın pek
olanağı yok. Dolayısıyla bu kadar eşsiz özellikler barındıran
Pessinus’ta bir an önce bilimsel, niteliksel, efektif ve bilim
insanlarının katılım gösterdiği yüksek bütçeli kazı araştırma ve
restorasyon projelerinin yerine getirilmesi gerekiyor” ifadelerini
kullandı.