Tarihte bugün: İşte tarihte 25 Ocak gününe damga vuran olaylar

Bugün 25 Ocak.. İşte 1072 yılında Kaşgarlı Mahmut'un Türk kültürünün ilk Türkçe dilinde yazılan sözlük eser Divânu Lügati't-Türk,i, yazmaya başlamasından itibaren tarihte 25 Ocak gününe kaydedilmiş önemli olaylar ve insanlar...

1072 - Divânu Lügati't-Türk, Türk kültürünün ilk Türkçe dilinde yazılan sözlük eseri, Kaşgârlı Mahmuttarafından yazılmaya başlandı. (10 Şubat 1074'te bitirildi.)

1327 - III. Edward, İngiltere Kralı oldu.

1348 - Venedik’te yüzlerce kişinin ölümüne neden olan bir deprem meydana geldi.

1363 - Sırpsındığı Muharebesi'ni Osmanlı Devleti kazandı.

1554 - São Paulo'nun kuruluşu.

1573 - Mikatagahara Muharebesi

1579 - Utrecht Antlaşması imzalandı ve günümüz Hollanda'sının temelleri atılmış oldu.

1755 - Moskova Üniversitesi kuruldu.

1792 - İngiltere'de, fakir sınıfların ilk siyasi örgütü sayılan «London Corresponding Society» örgütü kuruldu.

1831 - I. Nikolay ve Romanovların düşmesiyle Polonya'nın bağımsızlığı ilan edildi.

1858 - Felix Mendelssohn'un Bir Yaz Gecesi Rüyası adlı eserinin Düğün Marşı bölümü Kraliçe Victoria'nın kızının düğününde çalındıktan sonra, bütün dünyadaki düğünlerin popüler müziği haline geldi.

1872 - Hasköy Tersanesi işçileri greve çıktı.

1881 - Thomas Edison ve Alexander Graham Bell Oryantal Telefon Şirketini kurdular.

1890 - Arjantin ve Brezilya arasında Montevideo antlaşması imzalandı.

1918 - Rusya, Sovyetler Birliği (SSCB) oluşunu ilan etti.

1919 - Paris Barış Konferansı'nda; uluslararası barışı ve güveni sağlayacak ve devam ettirecek bir Milletler Cemiyeti kurulmasına karar verildi.

1919 - Ermeniler, Antep Hükümet binasını ele geçirerek İdareye el koyduklarını açıkladılar.

1924 - İlk Kış Olimpiyat Oyunları Chamonix'de başladı.

1926 - Şeker, petrol ve benzin inhisarı (tekeli) hakkında kanunlar kabul edildi.

1931 - Mahatma Gandi, İngilizler'ce serbest bırakıldı.

1932 - Sovyetler Birliği ve Polonya saldırmazlık paktı imzaladı.

1936 - İstanbul'da vapurculuk şirketi ile bütün kabotajın Denizyolları İdaresine geçmesini sağlayan sözleşme imzalandı.

1937 - Cincinnati'de seller petrol rezervlerinin patlamasına yol açtı, şehir alevler içinde kaldı.

1939 - Celâl Bayar Hükümeti istifa etti. Yeni Hükümet Refik Saydam Başkanlığında kuruldu.

1942 - Tayland, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'a savaş ilan etti.

1949 - Şair Behçet Kemal Çağlar, CHP'den istifa etti.

1949 - İsrail'de ilk seçimler yapıldı. David Ben-Gurion Başbakan oldu.

1950 - Amerika'da eski bürokrat Alger Hiss, hiçbir kanıt bulunmaksızın, komünist casus olduğu gerekçesiyle, 5 yıl ağır hapis cezasına mahkûm edildi.

1950 - Şiddetli kış nedeniyle İç Anadolu Bölgesi ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde yollar kapandı, Çubuk Barajıdondu.

1951 - Kumyangjang-ni Muharebesi

1952 - Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı bir genelge yayımladı; 1952-1953 öğrenim yılından itibaren lise eğitimi 4 yıla çıkarılacak.

1952 - Gümrük ve Tekel Bakanı Sıtkı Yırcalı, kibrit tekelinin kalktığını açıkladı; özel sektör kibrit üretebilecek.

1954 - Ankara'da sıcaklık -30 dereceye düştü; okullar tatil edildi.

1956 - Türk Eczacıları Birliği kuruldu.

1957 - Hint Keşmir'i kendine ilhak etti.

1958 - İstanbul'da 25 kişi, komünizm propagandası yaptıkları gerekçesiyle tutuklandı. Tutuklananların arasında Doktor Hikmet Kıvılcımlı da bulunuyordu.

1966 - Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) Türkiye'ye Yardım Konsorsiyumu Türkiye'nin dikkatini çekti; enflasyon hızla artıyor.

1968 - Türk Ordu Futbol Takımı Dünya şampiyonu oldu.

1969 - Amerika Birleşik Devletleri ile Kuzey Vietnam arasında barış görüşmelerine Paris'te başlandı.

1971 - İdi Amin gerçekleştirdiği darbe ile Milton Obote'yi devirdi ve Uganda'nın Başkanı oldu.

1973 - Başbakan Ferit Melen "İşkence yalandır" dedi. Bülent Ecevit, bunun bir yalan olduğunu söyleyince Cumhuriyetçi Güven Partililerin (CGP) saldırısına uğradı.

1974 - Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile Millî Selamet Partisi (MSP) Hükümet ortaklığı protokolü imzaladı.

1977 - İstanbul'da bir yıl içinde 510 öğrenci olayı meydana geldi, 13 öğrenci öldü.

1980 - Başbakan Süleyman Demirel'in azınlık Hükümeti'nin görevde olduğu 73 günde politik nedenlerle 497 kişinin öldürüldüğü, 779 kişinin yaralandığı ve 72 soygun olayının yaşanmış olduğu açıklandı.

1981 - Mao'nun dul eşi Jiang Qing ölüm cezasına çarptırıldı.

1985 - II. Louis Stadyumu, Monako Prensi III. Rainier tarafından açıldı.

1986 - Millî Direniş Hareketi, Uganda'da Tito Okello Hükümetini devirdi.

1987 - 30 milyon dolara sigortalanan Muhteşem Süleyman Sergisi, Amerika Birleşik Devletleri'nin başkenti Washington'da Ulusal Sanat Müzesi'nde açıldı.

1988 - Türkiye, BM İşkenceyle Mücadele Sözleşmesi'ni imzaladı.

1991 - Bakanlar Kurulu, Kürtçe konuşma ve şarkı söylemeyi serbest bıraktı.

1991 - ABD ve müttefiklerinin bir hafta süren saldırısı karşısında, Saddam Hüseyin yönetimi Kuveyt'teki petrol kuyularını ateşe verdi ve ham petrolü körfeze boşalttı.

1995 - Rusya, Norveç tarafından fırlatılan bir araştırma roketini Amerika Birleşik Devletleri'nin Tridentfüzeleriyle karıştırınca az daha bir nükleer karşı saldırı başlatıyordu.

1996 - Rusya'nun Avrupa Konseyi'ne girişi.

1996 - ABD'de son bir kez asılarak idam gerçekleştirildi. Cinayet suçlusu Billy Bailey, ABD'nin Delawareeyaletinde asıldı.

1997 - Yaşar Kemal Uluslararası Nonino Ödülü'nü İtalya'da düzenlenen bir törenle aldı.

1999 - Kolombiya'nın batısında 6,0 şiddetinde deprem meydana geldi, en az 1000 kişi öldü.

2002 - Wikipedia, yazılımının ("II. Faz") ya da Magnus Manske Günü olarak bilinen yeni sürümüne geçti.

2004 - Opportunity adlı uzay sondası, Mars yüzeyine indi.

2005 - San Francisco kenti, meydanlarda, parklarda ve şehrin kamuya ait diğer yerlerinde sigara içmeyi yasakladı. Cezanın bedeli 100 dolar olarak açıklandı.

2005 - Hindistan'daki bir hac töreni sırasında çıkan izdihamda 258 kişi öldü.

2006 - Dünyanın en büyük küreselleşme karşıtı eylemlerinden olan Dünya Sosyal Forumu Venezuela'da başladı.

2006 - İlk kez seçimlere katılan İslami Direniş Hareketi Hamas, Filistin'de düzenlenen genel seçimlerin galibi oldu ve 10 yıllık El Fetih hakimiyetine son verdi. İsmail Haniye, 19 Şubat'ta Başbakan oldu, ancak İsrail, Hamas Hükümeti ile bütün müzakereleri durdurdu.

2015 - Yapılan genel seçimlerde SYRİZA (Radikal Sol Koalisyon) Partisi, birinci gelerek Yunanistan'ın yeni iktidarını oluşturdu.

Doğumlar

750 - IV. Leo Hazar, Bizans İmparatoru (ö. 780)

1627 - Robert Boyle, İrlandalı kimyacı (ö. 1691)

1736 - Joseph-Louis Lagrange, İtalyan matematikçi (ö. 1813)

1759 - Robert Burns, İskoç şair (ö. 1796)

1790 - Moritz Daffinger, Avusturyalı ressam (ö. 1849)

1874 - W. Somerset Maugham, İngiliz romancı, oyun ve kısa öykü yazarı (ö. 1965)

1882 - Virginia Woolf, İngiliz yazar (ö. 1941)

1899 - Paul-Henri Spaak, Belçika Başbakanı (NATO ve AET'nin kuruluşuna öncülük eden) (ö. 1972)

1921 - Samuel T. Cohen, Amerikalı fizikçi ve nötron bombasını icat eden (ö. 2010)

1926 - Yusuf Şahin, Mısırlı sinema yönetmeni (ö. 2008)

1927 - Antonio Carlos Jobim, Brezilyalı besteci, Bossa Nova akımının öncüsü, yorumcu, piyanist ve gitarist (ö. 1994)

1927 - Marian Brown, ABD'de ikon olan "San Francisco İkizleri"nden biri (ö. 2014)

1927 - Vivian Brown, ABD'de ikon olan "San Francisco İkizleri"nden biri (ö. 2013)

1928 - Eduard Şevardnadze, Gürcistan Devlet Başkanı (ö. 2014)

1931 - Paavo Haavikko, Fin şair (ö. 2008)

1933 - Corazon Aquino, Filipinli kadın siyasetçi (ö. 2009)

1935 - James Gordon Farrell, Britanyalı yazar (ö. 1979)

1936 - Onat Kutlar, Türk sinema eleştirmeni ve yazar (ö. 1995)

1938 - Vladimir Vısotskiy, Rus tiyatro oyuncusu, şarkı sözü yazarı ve halk şarkıcısı (ö. 1980)

1942 - Eusébio, Portekizli futbolcu (ö. 2014)

1951 - Numan Pekdemir, Türk kontrbasçı

1954 - David Grossman, İsrailli yazar

1960 - Dursun Çiçek, Türk asker ve siyasetçi

1962 - Ruşen Çakır, Türk gazeteci

1978 - Ahmet Dursun, Türk futbolcu

1980 - Fulden Akyürek, Türk oyuncu

1980 - Michelle McCool, Amerikan profesyonel güreşçi

1980 - Paulo Assunção, Brezilyalı futbolcu

1980 - Xavi, İspanyol futbolcu

1981 - Alicia Keys, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, besteci ve oyuncu

1981 - Toşe Proeski, Makedon şarkıcı (ö. 2007)

1982 - Maxim Shabalin, Rus buz patenci

1982 - Noemi, İtalyan şarkıcı ve söz yazarı

1982 - Ömür Arpacı, Türk oyuncu

1984 - Robinho, Brezilyalı futbolcu

1985 - Tina Karol, Ukraynalı şarkıcı

1996 - Calum Hood, Avustralyalı müzisyen ve 5 Seconds of Summer'da gitarist

Ölümler

477 - Gaiseric, Vandal Kralı (d. 389)

1559 - II. Christian, Danimarka Kralı (d. 1481)

1578 - Mihrimah Sultan, Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan'ın kızı (d. 1522)

1891 - Theo van Gogh, Hollandalı sanat simsarı (d. 1857)

1896 - Frederic Leighton, İngiliz ressam (d. 1830)

1947 - Al Capone, Amerikalı gangster (d. 1899)

1952 - Sveinn Björnsson, İzlanda'nın ilk Cumhurbaşkanı (d.1881)

1958 - Cemil Topuzlu, Türk cerrah (Türkiye'de modern cerrahinin kurucusu, İstanbul'un eski Belediye Başkanı ve Tıp Fakültesi Dekanı) (d. 1866)

1987 - Nahuel Moreno, Arjantinli Troçkist önder (d. 1924)

1990 - Ava Gardner, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1922)

2004 - Miklós Fehér, Macar futbolcu (d. 1979)

2006 - Anna Malle, Amerikalı porno yıldızı (d. 1967)

2009 - Orhan Duru, Türk yazar ve gazeteci (d. 1933)

2010 - Nedim Doğan, Türk tiyatro, sinema ve televizyon oyuncusu (d. 1945)

2015 - Demis Roussos, Yunan şarkıcı (d. 1946)

2016 - Ergüder Yoldaş, Türk müzisyen ve besteci (d. 1939)

2017 - John Hurt, İngiliz film-dizi oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (d. 1940)

Bayramlar ve Yıldönümleri

Fırtına : Kış Şiddeti Fırtınası