Anasayfa /  Tarihte bugün

Tarihte bugün: 8 Ekim'de neler oldu?

Takvim yaprakları 8 Ekim 1934'ü gösteriyorken Türk kadınına seçme ve seçilme hakkı tanınacak, 1980 yılına gelindiğinde ise  Bob Marley sahnede son konserini verecekti. İşte tarihte 8 Ekim günü yaşanan önemli olaylar ve Mustafa Kemal Atatürk Kronolojisi...

Abone ol
Abone ol 08 Ekim 2017 01:45

Takvim yaprakları 8 Ekim 1934'ü gösteriyorken Türk kadınına seçme ve seçilme hakkı tanınacak, 1980 yılına gelindiğinde ise  Bob Marley sahnede son konserini verecekti. İşte tarihte 8 Ekim günü yaşanan önemli olaylar ve Mustafa Kemal Atatürk Kronolojisi... 




451 - Hristiyanlıktaki önemli doktriner ayrılıkların tartışıldığı "Konsil"lerin 4.sü Kalkedon (Kadıköy) Konsili toplandı.




​1480 - Moskova büyük prensi III. İvan, Uğra Çarpışması'nı kazanarak ülkesini Altın Orda (Tatar) egemenliğinden kurtardı.

İvan Vasilyeviç, lakabı Büyük İvan,(22 Ocak 1440, Moskova - 27 Ekim 1505, Moskova), 1462-1505 arasında Moskova büyük prensi. Rus topraklarının önemli bölümünü yönetimi altında toplamış, Ukrayna'nın bir bölümünü Polonya-Litvanya'dan geri almış, Altın Orda Devleti'nin egemenliğinden kurtularak merkezi bir Rus devletinin temellerini atmıştır. Rusya tarihindeki en uzun süre tahtta kalan hükümdarlardan biridir.




1600 - San Marino'da geçerliliği halen büyük ölçüde devam eden Anayasa kabul edildi.

San Marino veya resmî adıyla San Marino Cumhuriyeti Güney Avrupa'da İtalya Yarımadası içerisinde Apenin Dağları'nın küçük bir tepesinde bulunan bir ülkedir. Hiçbir denize kıyısı olmayan ülke, Avrupa'nın beş mikrodevletinden biridir.

Dünyanın süregelen en eski devletlerinden biri olan San Marino, Roma İmparatorluğu İmparatoru Diocletianus'un Hristiyanlara işkence etmesi üzerine 3 Eylül 301 tarihinde Dalmaçyalı Hristiyan bir taş ustası olan Marinus tarafından kurulmuştur. 61,2 km²'lik yüzölçümüne sahip olan ülke dünyanın en geniş 220. ülkesidir ve dünya alanının %0,01'inden daha azını kaplar.




1690 - Belgrad, II. Süleyman tarafından iki yıllık aranın ardından geri alınarak, yeniden Osmanlı egemenliğine girdi.

Belgrad'ın kurulduğu alan, Prehistorik Avrupa'nın en büyük kültürlerinden olan Vinča kültürünün MÖ 6. yüzyıl dolaylarında doğduğu yerdir. Antik dönemde kentin bulunduğu alanda bir Trak-Dak kabilesi olan Singiler yerleşmişken MÖ 279'dan sonra bölgeye gelen Keltler buranın adını Singidūn olarak değiştirdi. 

Roma İmparatoru Augustus tarafından fethedilerek 2. yüzyılın ortalarında şehir hakları ile ödüllendirilen Belgrad 520'li yılların başlarında sürekli olarak Slav akınına uğradı. 

Stratejik konumu nedeniyle kent antik çağda sayısız Doğu ve Batı ordusunun 115 savaşına sahne oldu ve tarih boyunca 44 kez yerle bir edildi.

Orta Çağ süresince Bizans İmparatorluğu, Franklar, Birinci Bulgar Devleti, Macaristan Krallığı ve Sırp Despotluğu hâkimiyetine giren kent 1521'de Osmanlı İmparatorluğu hâkimiyetine girerek bir sancak hâline getirildi ve devletin Avrupa'daki toprakları ile tüm Avrupa'nın en büyük şehirlerinden biri oldu.

Kentin büyük bölümü Avusturya-Osmanlı savaşlarında zarar gördü ve bir müddet sonra hâkimiyeti Habsburg Monarşisi'ne geçti. 

Kentin Sırbistan'ın başkenti unvanını tekrar kazanması Sırp İsyanları sonucunda 1841'de gerçekleşse de şehrin kuzeyi Habsburg Monarşisi'nde kaldı ve 1918'de Avusturya-Macaristan İmparatorluğu dağılana kadar kent 2 parça hâlinde varlığını sürdürdü. 

Birleşik kent 1918'de Yugoslavya'nın başkenti ilan edildi ve 2006'da ülke tamamen dağılana kadar da bu durumunu sürdürdü.




1804 - Fransız Sömürgeciliğine isyan eden kölelerin (Haiti Devrimi) lideri Jean-Jacques Dessalines, kendisini Haiti İmparatoru I. James ilan etti.

1804 - Fransız Sömürgeciliğine isyan eden kölelerin (Haiti Devrimi) lideri Jean-Jacques Dessalines, kendisini Haiti İmparatoru I. Jacques ilan etti.

Jean-Jacques Dessalines, Batı Hint Adalarındaki Fransız sömürgesi olan Saint-Domingue'ye (Haiti) köle olarak getirildi. Siyah olan efendisinin yanında tarım işçisi olarak 1791'e değin çalıştıktan sonra, Fransız Devrimi'nin doğurduğu kargaşadan yararlanarak başlatılan köle ayaklanmasına katıldı. Sonraki 10 yıl içinde, Fransa'daki devrimci hükümete bağlılığını bildirerek kendini Saint-Domingue genel valisi ilan eden siyah önder Toussaint L'Ouverture'ün yardımcılığına getirildi. Sömürgeyi yeniden ele geçirmek amacıyla Napolyon Bonapart'ın gönderdiği Fransız birlikleri 1802'de Toussaint'i devirince Dessalines yeni yönetime boyun eğdi. Ama 1803'te Napolyon'un, 1794'te Konvansiyon'da alınan bir kararla kaldırılan köleliği yeniden kurmak istediğini ilan etmesi üzerine, öteki siyah ve mulatto (Avrupalı-Afrikalı karışımı) önderlerle birlikte Fransız yönetimine karşı mücadeleye girişti. İngilizlerin de yardımıyla Fransızların Saint-Domingue'dan atılmasından sonra, Dessalines genel vali oldu ve 1 Ocak 1804'te Saint-Domingue'nin bağımsızlığını ilan ederek ülkenin Aravak dilindeki adı olan Haiti'yi benimsedi. Aynı yıl I. Jacques adıyla kendisini imparator ilan etti.




1838 - Osmanlı-İngiliz Ticaret Antlaşması (Baltalimanı Antlaşması), Kraliçe Viktorya tarafından onaylandı.

Osmanlı İmparatorluğu 1826'dan beri kendi ihtiyaç duyduğu yerli hammaddelerin yabancı tüccarlar tarafından yurtdışına çıkarılmasını önleyen yed-i vahid (tekel) sistemini uygulamaya koymuştu. Bu sistem Büyük Britanya'nın çıkarlarına uygun düşmüyordu ve İngilizler kendilerine Osmanlı topraklarında ayrıcalıklar verilmesi için Osmanlı İmparatorluğu'na baskı yapıyorlardı.

Osmanlı Hariciye Nazırı Mustafa Reşit Paşa, Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın isyanını bastırmak için İngilizlerden yardım istedi. Bu yardıma karşılık olarak, Büyük Britanya'ya ticari bakımdan büyük ayrıcalıklar veren bir ticaret konvansiyonunu Baltalimanı'nda devlete ait olan yalıda imzaladı. Konvansiyon 8 Ekim 1838'de Kraliçe Viktorya, bir ay sonra da Sultan II. Mahmut tarafından onaylandı.

Bu antlaşmanın bazı maddeleri şunlardır:

Tekel sistemi kaldırıldı. Britanyalılara diledikleri miktarda hammaddeyi satın alma imkânı verildi.

İç ticarete Osmanlı vatandaşlarının yanı sıra Britanyalıların da katılması öngörüldü.

Britanya vatandaşları Osmanlı ürünlerini Osmanlı tebâsından tâcirlerle aynı vergi koşulları altında satın alma hakkına sahip oldular.

Britanyalılarla olan transit ticaretten alınan resmi vergi kaldırıldı.

Büyük Britanya gemileriyle gelen Britanya malları için bir defa gümrük ödendikten sonra, mallar alıcı tarafından nereye götürülürse götürülsün bir daha gümrük ödenmeyecekti.Yukarıda sıralanan maddelerin sonuncusu, Britanya vatandaşları Osmanlı Devleti sınırları içinde ticaret yaparken Osmanlı vatandaşlarından bile daha az vergi ödeyecekleri anlamına geliyordu. Örneğin Selanik'ten İstanbul'a mal gönderen Müslüman yerli tüccar devlete transit gümrük vergisi ödediği halde Britanyalı tüccar bu vergiden muaf olmuş ve Müslüman tüccarların bir başka Osmanlı şehrine mal göndermesine, ticaret yapmasına yüksek vergilerden dolayı fiilen imkân kalmamıştı.

1838-1841 yıllarında buna benzer antlaşmalar Fransa, İsveç, Norveç, İspanya, Hollanda, Belçika, Danimarka ve Portekiz'le de imzalandı. Bu antlaşmalar kapitülasyonsistemini sağlamlaştırdı, Osmanlı sanayine büyük bir darbe vurdu. Osmanlı İmparatorluğu'nun diğer devletlere borçlanmasına yol açtı ve mali çöküntüsünü hızlandırdı.




1871 - Tarihe "Büyük Chicago Yangını" olarak geçen felakette, şehrin tamamına yakını yandı.

1871 yazı Şikago’da oldukça kurak geçmişti.8 Ekim Pazar 1871 akşamı saatler daha henüz 9 u yeni geçmişken 13. Dekoven caddesinden Patrick ve Catherine O’Leary lerin hayvan damından alevler yükselmeye başladı. Yangının çıkış nedeni için türlü fikirler üretilse de bunların en meşhur ve akla yatkını O’Leary lerin ineğinin o zaman aydınlatma amaçlı kullanılan gaz lambasını çarparak devirmesi kabul görmüştür. 

Yangının başlangıcından iki gün sonra 10 Eylül de yağmur yağmaya başlamış ve yangının sönmesinde büyük yardımı olmuştu. 

Yangının tahribatı korkunç olmuştu. 300 ( ÜÇ YÜZ ) Kişi ölmüş,100 000 (YÜZ BİN ) kişi evsiz barksız kalmıştı.200 000 000 $ maddi hasar tespit edilmişti.




1906 - Rus yazar Lev Tolstoy Nobel Edebiyat Ödülü adaylığına karşı çıktı.




1912 - Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve Karadağ'dan oluşan Balkan Birliği'nin, Osmanlı Devleti'ne karşı savaş ilan etmesiyle I. Balkan Savaşı başladı.

Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve Karadağ'dan oluşan Balkan Birliği'nin, Osmanlı Devleti'ne karşı savaş ilan etmesiyle I. Balkan Savaşı başladı.

Bu savaş ile Balkan Devletleri, Osmanlı Devleti'nin Balkanlardaki topraklarının büyük bir bölümünü ele geçirmiştir. Bu savaş sonucunda Osmanlı Devleti Edirne ve Kırklareli'ye kadar olan Midye-Enez hattının batısındaki tüm topraklarını Balkan Devletleri'ne bırakmak zorunda kaldı.




1918 - İttihat ve Terakki Partisi iktidardan uzaklaştırıldı.

İttihat ve Terakki Cemiyeti, sonraları İttihat ve Terakki Fırkası, Osmanlı İmparatorluğu'nda İkinci Meşrutiyet'in ilânına önayak olup 1908-1918 yılları arasında kısa kesintilerle devlet yönetimine egemen olan, 1889 yılında kurulmuş bir siyasal hareket ve iktidar partisidir. Triumvira sistemi ile yönetilen bir meclis yapısında egemenlik sürmüştür.

Başlangıçta devletin anayasal bir düzene kavuşmasını amaçlayan gizli bir dernek olarak kurulan örgüt; anayasanın kabul edilip İkinci Meşrutiyet’in ilan edilmesinden sonra iktidarı denetleyen bir siyasi parti (İttihat ve Terakki Fırkası) halini almış; 1912 yılında ise iktidar partisi olmuştur. Üyeleri İttihatçılar olarak anılır. Cemiyetin 1918 yılında kendini feshetmesinden sonra üyelerinin çoğu Milli Mücadele'de yer almıştır.

İttihat ve Terakki, bir siyâsî hareket olduğu kadar bir devrin ve bir kuşağın adı olarak olarak kabûl edilir. İttihatçılar, kendilerinden önce gelen Genç Osmanlılar kuşağının devamıdır; kendilerinden "Jön Türkler" diye de bahsedilir. Ancak "Jön Türkler" ifadesi yalnızca ittihatçıları değil, dönemin diğer muhalif kesimlerini de kapsar.




1920 - Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti kuruldu.

Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti, 1920 ile 1924 yılları arasında Sovyetler Birliği himayesinde kuruldu. Buhara Emirliği'nin 1920 yılında Sovyet işgali neticesinde ortadan kaldırılması ve Buhara Emiri'nin Afganistan'a kaçması sonucu, bölgede Sovyetler Birliği himayesinde kukla devlet olarak önceleri Sovyet Rusya içerisinde Buhara Özerk Sovyet Sosyalist Halk Cumhuriyeti olarak kurulan ülke, 4 Mart 1921 tarihinde Buhara ile Sovyetler Birliği arasında yapılan anlaşma ile Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti adı ile tam bağımsızlığına kavuşturulmuştur. Bu bağımsızlık sadece kâğıt üzerinde kalmış olup, Emir yanlılarının bölgeye ve yönetime yeniden hakim olma korkusu ile ülke Sovyetler Birliği etkisinde varlığını 1924 tarihine kadar sürdürmüştür. 1923 sonlarında ülke yönetiminde bulunan bakanlar gözaltına alınmış, Moskova yanlıları yeniden yönetimi ele geçirerek 19 Eylül 1924 tarihinde yeniden Buhara Özerk Sovyet Sosyalist Halk Cumhuriyeti'ni kurulmasını ve bölgenin yeniden Sovyetler Birliği toprağı olmasını sağlamıştır.

Buhara'nın bu konumu da 17 Şubat 1925 tarihinde ulusal çıkarlar göz önünde bulundurularak Moskova yönetimi tarafından sonlandırılmış, bölge Tacikistan, Özbekistan ve Türkmenistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri arasında paylaştırılmıştır.




1933 - Beş Türk ressamın (Zeki Faik İzer, Nurullah Berk, Elif Naci, Cemal Tollu, Abidin Dino) oluşturduğu D Grubu ilk sergisini açtı.




1934 - Türk kadınına seçme ve seçilme hakkı tanındı.

8 Ekim 1934'de kabul edilen ve 5 Aralık 1934'de yürürlüğe giren yasayla kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanındı.




1967 - Gerilla lideri Che Guevara, Bolivya'da La Higuera çatışmasında yakalandı.

La Higuera Bolivya'daki Santa Cruz bölgesinde, Santa Cruz de la Sierra'nın kuş uçuşu 150 km. güneybatısındaki küçük bir köydür. La Higuera 1950 m rakımda ve 2001 sayımına göre 119 kişilik bir nüfusa sahiptir. Köylülerin çoğunluğu yerli Guarani halkındandır. İdarî olarak La Higuera Pucará belediyesinin bir parçasıdır.

8 Ekim 1967'de Arjantinli devrimci Che Guevara kalçasından vurularak yakındaki Quebrada del Churo adlı koyakta Bolivya Ordusutarafından ele geçirilmiştir. Böylece Guevara'nın Güney Amerika'ya sosyalizmi getirmek için giriştiği devrim seferine son verilmiştir. Che Guevara burada, ertesi gün öldürüleceği okulda bir gece tutsak olarak kalmıştır. Cesedi ertesi gün sergilenmek üzere Vallegrande'ye getirilmiş ve buradan gizlice götürüldüğü uçuş pistine gömülmüştür.

"El Che" için yapılmış bir anıt ve eski okul binası bu bölgedeki en önemli turist uğrak yerlerindendir. La Higuera 2004 yılında açılan "Ruta del Che" (Che Guevara Yolu)'nun bir durağıdır.




1970 - Rus yazar Aleksandr Soljenitsin, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandı.

Soljenitsin'in romanları hapis ve savaş deneyimlerini anlatır. İvan Denisoviç'in Yaşamında Bir Gün (1962) ve İlk Çember (1964) hapis sahneleri içerir. Kanser Koğuşu (1966) bir hastanede geçmektedir. Hapishane ve hastane imgelerini toplumsal simgeler olarak kullanan yazar, devrimci ideallerle sert politik gerçeklikler arasındaki çelişkiyi gösterir. Kahramanları, tiranlık ve zulüm üzerindeki onurun zaferini belirtir.

Soljenitsin bu bağlamda, Kırmızı Tekerlek adında dört ciltlik uzun bir tarihsel roman tasarlamıştır. Birinci cilt, Ağustos 1914 (1971) 1914'teki I. Dünya Savaşı'nı anlatır. Bu romanın 1917 Ekim Devrimi'nin tarihsel anlamına vurgu yapan genişletilmiş ve düzenlenmiş bir baskısı 1989'da yayımlanmıştır. İkinci cilt, Kasım 1916 1993'te yayımlanmıştır.

1960'ların sonu ve 1970'lerin başında, Sovyet hükümeti, Soljenitsin'i romanlarında ülkesini küçük düşürdüğü için suçlamış ve 1973'te Paris'te yayınladığı üç ciltlik Gulag Takımadaları, 1918-1956 romanından sonra da bu baskılarını arttırmıştır. Bu kitap, Sovyet hapishane kamplarının bir incelemesiydi. Gulag Takımadaları'nın iki cildi 1975'te, üçüncü cildi de 1976'da yayımlandı. Soljenitsin, Sovyetler Birliği'ndeki son yıllarından Görünmez Müttefikler (1971) ve Meşe ve Dana (1975) otobiyografilerinde bahsetmiştir. 1990'da, Sovyet hükümeti yazarın vatandaşlığını geri verdi ve Soljenitsin 1994'te Rusya'ya geri döndü. 3 Ağustos 2008'de babasının Moskova'daki evinde kalp yetmezliğinden 89 yaşında hayata gözlerini yumdu. 2007 yılında Rusya devlet başkanı Vladimir Putin kendisine ödül vermiştir.




1978 - Bahçelievler katliamı: Ankara, Bahçelievler'de 7 TİP'li öğrenci öldürüldü.

Bahçelievler katliamı, 8 Ekim 1978 günü Ankara'nın Bahçelievler mahallesinde Türkiye İşçi Partisi üyesi Latif Can, Efraim Ezgin, Hürcan Gürses, Osman Nuri Uzunlar, Serdar Alten, Faruk Ersan ve Salih Gevence isimli gençlerin öldürülmesi olayıdır. Olayın failleri Abdullah Çatlı, Haluk Kırcı, Ünal Osmanağaoğlu, Bünyamin Adanalı, Ercüment Gedikli, Mahmut Korkmaz ve Kadri Kürşat Poyraz'dır. Kurbanların biri havluyla boğularak, dördü kafa hizasından kurşuna dizilerek, diğer ikisi de Eskişehir yolunda öldürülmüştür.




1980 - Bob Marley son konserini bayıldığı için tamamlayamadı, daha sonra kanser olduğu açıklandı.

Bob Marley, 130'un üzerinde plağı, yüzlerce şarkısı bulunan bir reggae efsanesi olarak kabul edilir. Bob Marley çok az kişinin inandığı Rastafarianizm dinine mensuptur. Bu din eski Etiyopya topraklarından çıkmıştır ki saçını "Rasta" yapmasının nedeni de dini inancıdır. "Rasta" saç stili bu gün moda olarak kullanılsa da Bob Marley buna karşıdır .Bu saç stilinin gerçek adı Dreadlock olmasına rağmen Rasta olarak bilinmektedir.

1977 yılında futbol oynarken ayak başparmağında açılan bir yaradan dolayı deri kanseri (melanoma) olduğu ortaya çıktı. Parmağının kesilmesini istemedi. Çünkü Rastafarianizm inancında mezara tek parça halinde girilmek istenir. 1981 yılında ağırlaşan Marley, son günlerini yaşamak için Almanya'dan ülkesi Jamaika'ya uçakla dönerken durumu kritikleşti. Uçağı acil tıbbi yardım için Miami'ye iniş yaptı. Miami, Florida'daki Cedars of Lebanon Hastanesinde, 11 Mayıs 1981 sabahı 36 yaşında hayatını kaybetti. Son sözleri oğlu Ziggy'ye "Para hayatı satın alamaz" oldu. Ölmeden önceki ay kendisine ülke kültürüne katkılarından dolayı Jamaika'nın en büyük ödülü Merit verilmişti ama almaya ömrü yetmedi.

1987 - 24. Altın Portakal Film Festivali sonuçlandı. Altın Portakal'ı Yavuz Turgul'un yönettiği Muhsin Bey filmi aldı. En iyi erkek oyuncu Şener Şen, en iyi kadın oyuncu Türkân Şoray seçildi.




1991 - Hırvatistan, Yugoslavya'dan ayrıldığını ilan etti.

Hırvatlar ilk olarak 7. yüzyılın başlarında bugün Hırvatistan olarak bilinen bölgeye gelmişler ve 9. yüzyıla doğru iki düklükten oluşan bir devlet kurmuşlardır. Tomislav'ın 925 yılında ilk kral olmasıyla birlikte Hırvatistan bir krallığa dönüşmüştür. Hırvatistan Krallığı 2 yüzyıla yakın bir süre boyunca bölgede egemen olmayı sürdürmüş, Kral IV. Petar Krešimir ve Dmitar Zvonimir dönemlerinde altın çağını yaşamıştır. 1102 yılında Macaristan Krallığı ile birlik olmuş, 1527'deki Osmanlı fethinden sonra Hırvatistan Parlementosu Habsburg Hanedanı'ndan I. Ferdinand'ı Hırvatistan tahtına çıkarmıştır.

1918 yılında I. Dünya Savaşı'ndan sonra Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan eden Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti'nin içinde yer alarak Yugoslavya Krallığı'nın kurucuları arasında yer aldı. II. Dünya Savaşı boyunca kısa dönem faşist bir kukla devlet olan Hırvatistan Bağımsız Devleti adı altında yönetilen ülke savaştan sonra Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin kurucu ve bileşenleri arasında yer aldı. Haziran 1991'de bağımsızlığını ilan eden 8 Ekim 1991'de bağımsız olan Hırvatistan, bağımsızlığın üzerine 4 yıl boyunca süren bir savaş geçirdi.




1993 - Gürcistan, Bağımsız Devletler Topluluğu'na (BDT) katıldı.




1998 - Nobel Edebiyat Ödülü Portekizli yazar Jose Saramago'ya verildi.

2001 - İki motorlu bir Cessna ile bir yolcu uçağı Milano'da kalkış sırasında yoğun sis nedeniyle çarpıştı; 118 kişi öldü.

2002 - Bağımsız Devletler Topluluğu üyesi altı ülke Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü adında bir askeri ittifak kurdu.




TARİHTE BUGÜN ATATÜRK : ATATÜRK KRONOLOJİSİ

1938 - Atatürk'ün, Genel Sekreteri Hasan Rıza Soyak'ı, daha sonra Kılıç Ali'yi kabulü ve görüşmesi.

Atatürk'ün, Makbule (Atadan), Afet (İnan) ve Sabiha Gökçeni beraber kabulü.




1937 - Atatürk'ün, öğleden sonra trenle Ankara'dan Aydın'a hareketi.




1934 - Türk kadınına seçme ve seçilme hakkı tanındı.

8 Ekim 1934'de kabul edilen ve 5 Aralık 1934'de yürürlüğe giren yasayla kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanındı.




1933 - Plastik sanatlar alanında, Batı'daki çağdaş yaklaşımlara açık bir sanat gurubu olarak kurulan 'd Grubu', ilk sergisini Beyoğlu'ndaki Mimoza Şapka Mağazası'nda açtı. 'd Grubu', ilk sergisinden başlayarak, uzun süredir Batı'da yaygın olan kimi eğilimleri tanıtmaya çalıştı.




1926 - Atatürk'ün, Ankara dolaylarında yapılan askerî manevraları izlemesi.




1925 - Yahudi ve Ermeni ruhani başkanları, Lozan Antlaşması'nın 'Azınlıkların Korunması'  ile ilgili hükümlerinin tanıdığı haklardan vazgeçerek, Türk toplumu içinde Türk yasalarıyla yaşamak istediklerini açıkladılar.

Atatürk'ün, Bursa'dan Balıkesir'e hareketi.

Atatürk'ün, Balıkesir'e gelişi ve Belediye önünde konuşması: "...Türk milletini kendi nefsini bile anlamaktan men eden seller, setler imha edilmiştir, yıkılmıştır. Ve mütemadiyen imha edilecektir, yıkılacaktır!"




1924 - Atatürk'ün, Latife Hanımla beraber Sarıkamış tan hareketle öğleden sonra Erzurum'a dönüşü.




1922 (3-11 Ekim) - Mudanya Konferansı görüşmeleri.

Atatürk'ün, İsmet Paşa'ya telgrafı: "...Konferansın olumsuz neticeye doğru daha fazla devamından hasıl olacak mahzurların ve bütün uygarlık dünyası nazarındaki büyük mesuliyetin sorumluları biz olmadığımızı ve olmak istemediğimizi, dünyanın takdir edeceğine şüphemiz yoktur."

İsmet Paşa'nın, Atatürk'e Mudanya Konferansı görüşmeleri hakkında telgrafı. 

Atatürk'ün, "Büyük Zafer" nedeniyle kendisine gelen tebriklere açık teşekkürü: "Yoğun meşguliyetten ve bu sebeple bunların tümüne ayrı ayrı cevap vermek imkânsızlığından dolayı özel teşekkürlerimi açık olarak ifade ediyorum." [Kocatürk]




1922  (3-11 October) - Mudanya Conference; armistice signed on October 11.




1919 - Atatürk'ün, tüm telgraf memurlarına teşekkürü: "...Telgraf memurlarının her türlü güç şartlara rağmen yasal isteklerimizi desteklemesi, millî birliğin pek kıymetli bir etkeni olduğundan bütün millet adına hepinizi tebrik ile teşekkür ederim."

Harbiye nazırı Cemal Paşa Mustafa Kemal'e çektiği telgrafta seçimleri en kısa zamanda yapacaklarını bildirdi. Ali Rıza Paşa ise Mustafa Kemal'e çektiği telgrafta memnuniyetlerini dile getirdi.

1919 (7-8) - Ahmet İzzet Paşa'nın, Atatürk'e telgrafı: "Yeni kabinede ekseriyetle mevcut olan eski ve samimi arkadaşlarımı ziya­ret ederek durum değerlendirmesi ve fikir alış verişi yap­mıştım. Öğrendiğim bazı durumlar üzerine, vatan ve mille­tin hayatî menfaatleri endişesiyle ve aramızdaki dostluk ve askerî kardeşliğe güvenerek görüşlerimi iletiyorum."




1918 - Talat Paşa kabinesi görevinden çekildi.

İttihat ve Terakki Partisi'nin iktidardan uzaklaştırılması.

Talât Paşa'nın, sadrazamlıktan istifası (Talât Paşa'nın istifası üzerine, kabineyi kurma görevi Tevfik Paşa'ya verilmiş, ancak kendisinin 11 Ekim 1918'de kabineyi kuramayacağınıbildirmesi üzerine bu görev Ahmet izzet Paşa'ya verilmiştir).




1917 - Atatürk'ün, öğleye doğru, Halep'e gelen Ahmet İzzet Paşa'yı karşılama, öğleden sonra da uğurlama törenlerinde bulunması.




1916 - Atatürk'ün, Kurban Bayramı nedeniyle sabah, Kurmay Başkanı  İzzettin (Çalışlar) Bey ve yüksek rütbeli subaylarla, Silvan'da camiye giderek bayram namazı kılması. Hükümet Dairesi'nde tebrikleri kabul etmesi, öğleden sonra askerin bayramını tebriki.




1916 - Allied offensive on the Salonika Front.




1912 - Birinci Balkan Savaşı başladı (1912-13). 

(Osmanlılar ile Karadağ, Yunanistan, Bulgaristan ve Sırbistan arasında). 

Mustafa Kemal, Bolayır'da kurulan kolordunun hareket şubesi müdürlüğüne getirildi.

Balkan ülkelerinin Osmanlı İmparatorluğu’na karşı açtıkları Balkan Savaşı başladı. Osmanlı yenilgisinin ardından, barış koşullarını saptamak üzere Aralık ayında başlayan Londra Konferansı 1913 Mayıs’ında sonuçlandı. Balkan Savaşı’nı izleyen yıllarda yüzbinlerce Türk İstanbul ve Anadolu’ya sığındı. (Londra Konferansı, 1912 ve 1921 Balkan Savaşı sırasında 1912 Aralık ayının ortalarında aynı anda başlayan iki ayrı uluslararası konferans. Bunlardan birinde Osmanlı ve Balkan ülkelerinin temsilcileri karşı karşıya geliyordu. Diğeri ise, Avrupalı altı büyük devlet temsilcisinden oluşmaktaydı.)

1912 - Karadağ'ın Osmanlı Devletine harp ilânı ile  Balkan Harbi'nin başlaması. 

Sırbistan, Yunanistan, Bulgaristan ve Karadağ Osmanlı Devleti'ne karşı aralarında bir anlaşma yapmışlardı. Bu anlaşmayı, kısa süre sonra 8 Ekim 1912'de Karadağ'ın, 18 Ekim 1912'de Yunanistan ve Bulgaristan'ın, 20 Ekim 1912'de de Sırpların harp ilânı izledi. Osmanlı Devleti de adı geçen Balkan Devletlerine savaş ilân etti. [Kocatürk]




1912 - The Balkan War begins (1912-13).

Mustafa Kemal departs for Istanbul and is appointed Director of Operations of the Special Forces at Bolayır on the Gallipoli Peninsula.

The Balkan War was coordinated by the Balkan countries against the Ottoman Empire. Following the defeat of the Ottomans, the London Conference was held in December to determine the terms of the peace and was concluded in May 1913. Hundreds of thousands of Turks took shelter in Istanbul and Anatolia in the years following the Balkan War.




1908 - İlk sendika ve grev yasağı getirildi; ‘Tatil-i Eşgal’ yasası ile grevler ve sendikalar yasaklandı. 




Doğumlar

1842 - Nikolay Yadrintsev, Rus kaşif, arkeolog ve Türkolog (ö. 1894)

1850 - Henri Louis le Chatelier, Fransız kimyager (ö. 1936)

1892 - Marina İvanovna Tsvetayeva, Rus şair (ö. 1941)

1895 - Juan Peron, Arjantin Devlet Başkanı (ö. 1974)

1920 - Frank Herbert, Amerikalı yazar (ö. 1986)

1927 - César Milstein, Arjantinli biyokimyacı (ö. 2002)

1928 - Didi, Brezilyalı futbolcu (ö. 2001)

1941 - Jesse Jackson, Amerikalı politikacı, insan hakları aktivisti ve papaz

1943 - Chevy Chase, Amerikalı komedyen ve sinema oyuncusu

1945 - Nurullah Ankut, Türk öğretmen, yazar ve Halkın Kurtuluş Partisi Genel Başkanı

1948 - Claude Jade, Fransız oyuncu (ö. 2006)

1949 - Sigourney Weaver, Amerikalı sinema oyuncusu

1952 - Edward Zwick, Amerikalı yönetmen ve yapımcı

1953 - Nabi Avcı, Türk akademisyen, yazar ve siyasetçi

1966 - Felipe Camiroaga, Şilili radyo ve televizyon sunucusu (ö. 2011)

1969 - Hagen Rether, Alman kabare sanatçısı ve müzisyen

1969 - Julia Ann, Amerikalı porno yıldızı

1970 - Matt Damon, Amerikalı sinema oyuncusu

1971 - Pınar Selek, Türk sosyolog ve yazar

1979 - Kristanna Loken, Amerikalı sinema oyuncusu

1983 - Gamze Topuz, Türk oyuncu

1985 - Bruno Mars, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve prodüktörü

1993 - Barbara Palvin, Macar model

1993 - Garbiñe Muguruza, İspanyol tenisçi

1997 - Bella Thorne, Amerikalı oyuncu, dansçı ve şarkıcı

Ölümler

705 - Abdülmelik, Emeviler'in 5. halifesi (d. 646)

1754 - Henry Fielding, İngiliz yazar (d. 1707)

1869 - Franklin Pierce, ABD'nin 14. Başkanı (d. 1804)

1936 - Ahmed Tevfik Paşa, Osmanlı'nın son Sadrazamı (d. 1845)

1953 - Chojun Miyagi, Japon sporcu ve karateci (d. 1888)

1967 - Clement Attlee, İngiliz siyasetçi (d. 1883)

1982 - Philip Noel-Baker, İngiliz devlet adamı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1889)

1984 - Paul Baumgarten, Alman mimar (d. 1900)

1987 - İsmet Sıral, Türk müzisyen, saksofonist, flütist ve neyzen (Türkiye'nin ilk caz orkestrası şeflerinden) (d. 1927)

1990 - B.J. Wilson, İngiliz müzisyen ve Procol Harum'un davulcusu (d. 1947)

1992 - Willy Brandt, Alman siyasetçi (d. 1913)

1993 - Cemal Bingöl, Türk ressam ve resim öğretmeni (d. 1912)

2000 - Şükriye Atav, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (Altın Portakal ödüllü) (d. 1917)

2004 - Jacques Derrida, Fransız filozof (d. 1930)

2015 - Sırrı Elitaş, Türk sinema oyuncusu, senaryo yazarı ve yönetmen (d. 1944)


Yorumlar