Tarihte bugün : 5 Aralık'ta neler oldu?

5 Aralık Dünya Toprak Günü : "Tarih o kadar cömert ki, dökülen her damla alın terinin karşılığını verir" Mustafa Kemal Atatürk

1360 - İlk frank, İngilizlerce esir alınan Fransa Kralı II. Jean'ın fidyesini ödemek üzere Compiègne'de basıldı. Ağırlığı 3.88 gramdı ve bir yüzünde haç diğer yüzünde ise ata binmiş II. Jean tasviri vardı.

1492 - Kristof Kolomb, Hispanyola adasını keşfetti.

Hispanyola adası Karayiplerin ikinci büyük adası olup Küba'nın doğusunda bulunur. Kristof Kolomb 5 Aralık 1492'de burayı keşfetmiş ve 1493'deki ikinci seferinde burada İspanya'nın Yeni Dünyadaki ilk sömürgesini kurmuştur.

Adanın batıdaki üçte birinde Haiti, doğudaki üçte ikisinde ise Dominik Cumhuriyeti bulunur.

1904 - Japonlar, Port Arthur’da Rus donanmasını yok etti.

1920 - TBMM'de "Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Grubu" kuruldu; Mustafa Kemal Grup Başkanlığına seçildi.

1927 - Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Vaşington Büyükelçisi, Ahmet Muhtar Mollaoğlu güven mektubunu sundu.

1927 - Cumhuriyet döneminin ilk kâğıt paraları tedavüle çıkarıldı. 1, 5, 10, 50, 100, 500 ve 1000 liralık olmak üzere 7 ayrı değerde çıkarılan banknotlar eski Türkçe ve Fransızca bastırıldı.

1932 - Almanya doğumlu İsviçreli fizikçi, Albert Einstein Amerikan vizesi aldı.

1933 - Birleşik Devletler'de 14 yıldır devam eden içki yasağı kalktı.

1933 - Eskişehir Şeker Fabrikası açıldı.

1934 - Türkiye'de kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanıyan kanun kabul edildi.

1941 - Birleşik Krallık; Finlandiya, Macaristan ve Romanya'ya savaş ilan etti.

1942 - Erbaa ve Niksar'da meydana gelen depremde 500 kişi öldü.

1945 - Bermuda Şeytan Üçgeni'nde bir uçak kayboldu.

1950 - Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı, Kore'deki askerlerin %10'unun öldüğünü açıkladı. Radyo Gazetesi'ne göre, 150 asker öldü, 150 kayıp, 200 ile 300 yaralı var.

1951 - Uluslararası Göç Örgütü (IOM) kuruldu. İlk kuruluş adı "Geçici Hükümetlerarası Göçmen Komitesi" idi.

1953 - Bektaşi Şeyhi Sırrı Baba, Bakanlar Kurulu kararıyla sınır dışı edildi.

1957 - Sukarno, tüm Hollandalıları Endonezya'dan sınır dışı etti.

1970 - İstanbul Çapa Yüksek Öğretmen Okulu'nda 2 öğrenci vuruldu.

1978 - Sovyetler Birliği, Afganistan ile 20 yıllık dostluk anlaşması imzaladı.

1981 - Türkiye millî basketbol takımı, Sofya'da Yunanistan'ı 93-80 yenerek Balkan Şampiyonu oldu.

1986 - Pınar Kür'ün "Bitmeyen Aşk" adlı romanı "müstehcenlik" gerekçesiyle toplatıldı.

1987 - Türkiye İşçi Partisi (TİP) genel Sekreteri Nihat Sargın ve Türkiye Komünist Partisi (TKP) Genel Sekreteri Nabi Yağcı (Haydar Kutlu) tutuklandı.

1987 - Cibali Tütün Fabrikası yandı.

1989 - TGV Atlantique, 482,4 km/h sürate erişerek demiryolu hız rekorunu kırdı.

1995 - MHP Genel Başkanı Alparslan Türkeş, "Cumhuriyetimizin ilk dönemlerinde olduğu gibi ezan Türkçe okunsun" diyen eski Devlet Güvenlik Mahkemesi başsavcısı Nusret Demiral'ın istifasını istedi.

2002 - Oslo'da yapılan barış görüşmelerinde Sri Lanka'da 19 yıl süren savaştan sonra Tamil gerillaları ile Hükümet arasında federal iktidar paylaşımı konusunda gelişme sağlandı.

2003 - İntihar bombacıları güney Rusya'da bir trene saldırdılar: en az 46 kişi öldü.

2003 - Türk Telekomünikasyon AŞ hızlı internet uygulaması ADSL'yi, kullanıma açtı.

TARİHTE BUGÜN ATATÜRK : ATATÜRK KRONOLOJİSİ

1936 - Atatürk'ün, gece Ankara Palas'ta "Çocuk Esirgeme Kurumu"nun balosunu şereflendirmesi.

(30 Haziran 1921 - Mustafa Kemal'in öncülüğünde "Çocuk Esirgeme Kurumu" kuruldu.)

Dünyada çocukların sahip olduğu tek bayram olan 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayram...

23 Nisan 1920 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açıldığı günün yıldönümü olarak kutlanmaya başlanan ulusal bayram, ilk kez 23 Nisan 1920’de "Hakimiyeti Milliye Bayramı" olarak kutlanmıştır.



1930’lu yıllarda Çocuk Esirgeme Kurumu'nun gelenekselleştirdiği "Çocuk Haftası"nın başlangıcının da bu bayramla aynı güne rastlaması sebebiyle "Milli Hakimiyet Bayramı" ile "Çocuk Bayramı" aynı gün kutlanmaya başlamıştır. 27 Mayıs 1935’te bu gün, "23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı" olarak kutlanılmaya başlanmıştır. 1979'un UNESCO tarafından 'Çocuk Yılı' ilan edilmesiyle de bu bayram, uluslararası nitelik kazanmıştır.

Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk ve tek ulusal bayramıdır. Atatürk'ün Türk çocuklarına armağan ettiği bayram dünya çocukları arasında sevgi ve dostluk bağlarının geliştirilmesi ve tüm insanların barış içinde yaşayacakları bir dünyanın oluşmasına katkıda bulunmak için her yıl düzenlenmektedir.

Atatürk'ün çocuk sevgisi herkes tarafından bilinmektedir. Atatürk'ün manevi çocuklarıyla ilişkisi,o yıllarda yaşayan kişilerin anı kitaplarında yer almaktadır. Atatürk her fırsatta "Bugünün küçükleri yarının büyükleri" diyerek çocukların toplumların gelişimi için ne denli önemli olduğunu belirtmiştir.



Geleceğin çocukların elinde olduğunu düşünen Atatürk,1924'te ilk Meclis'in açılış tarihi olan 23 Nisan gününün bayram olarak kutlanmasına karar vermiş ve daha sonra bu bayramı çocuklara armağan etmiştir.1979’dan bu yana her yıl 23 Nisan’da TRT tarafından geleneksel olarak 23 Nisan Çocuk Şenliği düzenlenmektedir. Bir hafta süren etkinliklere 8 – 12 yaş arası dünya çocukları davet edilmektedir.

Farklı kıtalardan farklı ülkelerden gelen çocuklar gönüllü ailelerin evlerinde misafir edilmektedir.1979'da 6 ülkenin katılmasıyla uluslararası boyutta kutlanmaya başlanan şenliklerde bugüne kadar 87 ülkeden yaklaşık 18500 kişi konuk olmuştur.

Kaynak: kulturturizm.gov.tr 

1934 - Türk Kadınına Seçme ve Seçilme Hakkı'nın tanınması.

Kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanıyan Anayasa değişikliğinin kabulü.

8 Ekim 1934'de kabul edilen ve 5 Aralık 1934'de yürürlüğe giren son yasayla da kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanındı. Teşkilat-ı Esasiye Kanununun 10 ve 11. maddeleri değiştirilerek kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanındı.

İsmet İnönü ve arkadaşları tarafından verilen ve seçim kanununda değişiklik yaparak, kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanıyan önerge TBMM'de kabul edildi.

Atatürk'ün, Türk kadınına milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanınması üzerine bir notu: "...Bu karar, Türk kadınına sosyal ve siyasî hayatta bütün milletlerin üstünde yer vermiştir. Çarşaf içinde, peçe altında ve kafes arkasındaki Türk kadınını artık tarihlerde aramak lâzım gelecektir. Türk kadını evdeki uygar yerini salâhiyetle almış, iş hayatının her safhasında başarılar göstermiştir. Siyasî hayatta Belediye seçimlerinde tecrübesini yapan Türk kadını, bu sefer de milletvekili seçme ve seçilme suretiyle haklarının en büyüğünü elde etmiş bulunuyor. Uygar memleketlerin birçoğunda kadından esirgenen bu hak, bugün Türk kadınının elindedir ve onu salâhiyet ve liyakatle kullanacaktır. Bu notla en mühim inkılâplardan birini anmışoluyoruz." [Kocatürk]

Kadınlar, Türk Kurtuluş Savaşı'nın en önemli unsurlarından biriydi ve Mustafa Kemal, Cumhuriyet'in ilanından sonra ‘‘kadın hareketi’’ne büyük önem verdi.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde İkinci Meşrutiyet sırasında başlayan kadın uyanışı, cumhuriyetle birlikte büyük bir ivme kazandı. Kadın hareketinin ve haklarının en büyük savunucusu ise, her öncü eylemde olduğu gibi, Mustafa Kemal'di.

Atatürk, kadınların siyasal örgütlenişini Kurtuluş Savaşı yıllarında destekliyordu. 1923 yılının yaz aylarında, daha Halk Fırkası ve Cumhuriyet kurulmadan ‘‘Kadınlar Halk Fırkası’’ kurulmuştu. Bu siyasi örgüt, her açıdan Cumhuriyet hükümetlerine baskı yaparak kadın haklarının savunucusu oldu. Şubat 1924'te ‘‘Türk Kadın Birliği’’ kuruldu, ama Türk kadınının çağdaş yasal haklara kavuşmaları, biraz zaman aldı.

1934 - Women are given the right to vote in national elections, and to become elected members of parliament.

1933 - Atatürk'ün, Mülkiye Mektebi'nin 57. kuruluş yıldönümü nedeniyle Mülkiyelilerin sevgi ve bağlılık telgrafına cevabı: "...Mülkiyelilerin bana bildirdikleri duygular, değerli bir topluluğun yüksek yurt, vazife, inkılâp ve ülkü kavramlarına beslediği bilinçli ve aydınlık sevgiyi ve saygıyı gösterdiğinden beni çok sevindirdi!"

1932 - Atatürk'ün, Samih Rifat Bey'in ölümü nedeniyle Türk Dili Tetkik Cemiyeti (Türk Dil Kurumu)'ne mektubu: "...Bu acı karşısında Genel Merkez Heyetinizin gösterdiği duyarlık, Türk milletinin bilginleri için her zaman besleyegeldiği yüksek saygının yeni bir belirtisidir. Türk dilinin yükselmesi uğrunda yıllardan beri emek vermiş Başkanınızın yaptığı gibi bıkmadan, usanmadan çalışmak için içtiğiniz andı kutlarım. Bu andı hepinizin sağ ve sağlam olarak yerine getirmenizi dilerim."

1931 - Atatürk'ün, Mülkiye Mektebi (Siyasal Bilgiler Fakültesi)'nin 55. kuruluş yıldönümü nedeniyle kendisine gönderilen saygı telgrafına cevabı: "Mülkiye Mektebi'nin 55. yıldönümü münasebetiyle toplanan mezunlarının hakkımda gösterdikleri samimî duygulara teşekkür ederim."

Atatürk'ün, Bulgar Başbakanı Muşanof şerefine Cumhurbaşkanlığı Orkestrası'nın Ankara Halkevi'nde verdiği konseri   izlemesi  ve  Muşanof'la  bir  süre  görüşmesi.

Başbakan İsmet İnönü İle Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras'ın Yunanistan'ı ziyaretleri sırasında, 1930 Türk-Yunan Dostluk Antlaşması yürürlüğe konuldu.

1927 - Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Washington Büyükelçisi Ahmet Muhtar Bey güven mektubunu sundu.

Cumhuriyet döneminin ilk kağıt paraları tedavüle çıkarıldı.

Yeni yılla birlikte 6 sıfırı atılarak, başına “yeni” sıfatı eklenen Türk lirasının tarihteki yolculuğu 5 Aralık 1927 tarihinde başladı. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş çalışmalarının sürdüğü dönemde birsüre daha tedavülde kalan ve liranın doğuşundan sonra yaşamını “yedek” olarak sürdüren Osmanlı İmparatorluğu’nun “Evrak-ı Nakdiye” adıyla anılan kağıt paraları, 4 Aralık 1928 tarihinde dolaşımdan tamamen kaldırıldı.

Kaynak: ntvmsnbc 

1923 - Ağa Han, hilâfet sorunu ile ilgili olarak İsmet Paşa'ya bir mektup gönderdi. Bu mektup, Tanin, Tevhid-i Efkâr ve İkdam gazetelerinde yayınlandı.

Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu kuruldu.

1921 - Mustafa Kemal'in Hıristiyanlara kötü davranılmayacağı ve bir af çıkartılacağı yolundaki bildirisine inanmayan Ermeniler, Fransızlarla birlikte şehri terketmeye başladı.

Adana, Ankara Hükümeti'nin denetimine girdi.

Atatürk'ün, Ankara Antlaşması gereğince Adana'nın tekrar anavatana katılışı münasebetiyle Adanalılara bildirisi: "Asırlardan beri Türkiye'nin ayrılmaz bir parçası iken Büyük Harp sonunda işgal altına girmiş, bu defa Fransa hükümetiyle imzalanan antlaşma gereğince yönetimimize dönmüş olan Adana'da hükümetimiz tekrar kuruluyor." [Kocatürk]

Kâzım Karabekir'in, Atatürk'e "Başkumandanım Kemal Paşa Hazretlerine" ithafını taşıyan imzalı resmini vermesi.

1920 - T.B.M.M.'de Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu kuruldu ve Mustafa Kemal Grup Başkanlığına seçildi.

İstanbul'dan gelen İzzet (Furgaç) ve Salih (Hulusi Kezrak) Paşalarla Mustafa Kemal arasında görüşmeler yapıldı.

Bilecik Görüşmesi yapıldı (Bilecik Mülakatı). 

Mustafa Kemal Paşa'nın Bilecik'te Ahmet İzzet Paşa başkanlığındaki İstanbul heyeti ile görüşmesi. Atatürk'ün, Bilecik'e gelişi; burada Dahiliye Nazırı Ahmet İzzet Paşa başkanlığında Bahriye Nazırı Salih Paşa, Ziraat Nazırı Hüseyin Kâzım Bey, Rasathane Müdürü Fatin (Gökmen) ve Dışişleri memurlarından Münir (Ertegün) Bey'in dahil olduğu İstanbul heyeti ile görüşmesi ve heyetin İstanbul'a dönmesine müsaade etmeyeceğini, beraber Ankara'ya gidileceğini bildirmesi.

Görüşme sonucu heyetin İstanbul'a dönmesine izin verilemeyeceğini ve birlikte Ankara'ya gidileceğini bildirmesi. (Bilecik Mülakatı). 

1916 - Atatürk'ün, Arıburnu Muharebeleri Raporu'nu yazmaya devam etmesi.

2. Ordu Komutanı Ahmet İzzet Paşa'nın, Atatürk'e, Van Hareket Müfrezesi hakkındaki görüş ve tekliflerini kabul ettiğini bildirmesi.

1915 - Mareşal Liman von Sanders'in, Anafartalar Grubu Karargâhı'na gelişi ve Atatürk'e, beraberinde getirdiği hava değişimi izin yazısını vermesi.

Doğumlar

1479 - Ayşe Hafsa Sultan, ilk Valide Sultan (ö. 1534)

1782 - Martin Van Buren, ABD'nin 8. Başkanı (ö. 1862)

1868 - Arnold Sommerfeld, Alman fizikçi (ö. 1951)

1879 - Clyde Vernon Cessna, Amerikalı uçak üreticisi (ö. 1954)

1890 - Fritz Lang, Avusturyalı yönetmen (Metropolis filminin yaratıcısı) (ö. 1976)

1901 - Walt Disney, Amerikalı film yapımcısı (ö. 1966)

1901 - Werner Heisenberg, Alman fizikçi (ö. 1976)

1902 - Vasfi Rıza Zobu, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (ö. 1992)

1903 - Cecil Frank Powell, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1969)

1903 - Johannes Heesters, Hollandalı oyuncu, şarkıcı ve komedyen (ö. 2011)

1907 - Lin Biao, Çinli asker ve siyaset adamı (ö. 1971)

1911 - Władysław Szpilman, Polonyalı piyanist (ö. 2000)

1912 - Sonny Boy Williamson II, Amerikalı şarkıcı ve besteci (ö. 1965)

1925 - Anastasio Somoza Debayle, Nikaragua Devlet Başkanı (ö. 1980)

1927 - Erich Probst, Avusturyalı futbolcu (ö. 1988)

1932 - Sheldon Lee Glashow, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi

1935 - Bozkurt Kuruç, Türk tiyatro sanatçısı

1938 - Heidi Schmid, Alman eskrimci

1939 - Mehmet Akan, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 2006)

1945 - Moşe Katsav, İsrail'in 8. Cumhurbaşkanı

1954 - Gülşen Bubikoğlu, Türk sinema oyuncusu

1955 - Koray Aydın, Türk siyasetçi

1966 - Demet Sağıroğlu, Türk müzisyen

1970 - Saba Tümer, Türk sunucu

1975 - Ronnie O'Sullivan, İngiliz profesyonel snooker oyuncusu

1976 - Amy Acker, Amerikan sinema ve dizi oyuncusu

1978 - Irina Tebenikhina, Rus voleybolcu

1979 - Matteo Ferrari, İtalyan futbolcu

1987 - James Argent, İngiliz televizyoncu

1989 - Kwon Yuri, Güney Koreli şarkıcı ve aktris

1994 - Alexandra Beaton, Kanadalı aktris

1995 - Anthony Martial, Fransız millî futbolcu

Ölümler

Alexandre Dumas pére.

1791 - Wolfgang Amadeus Mozart, Avusturyalı besteci (d. 1756)

1870 - Alexandre Dumas père, Fransız yazar (d. 1802)

1926 - Claude Monet, Fransız ressam (d. 1840)

1930 - Musa Kazım Göksu, Türk siyasetçi

1934 - Ali Cenani, Türk siyasetçi (Osmanlı Meclisi Mebusanı'nda ve TBMM'de milletvekilliği yapan) (d. 1872)

1945 - Suphi Nuri İleri, Türk gazeteci, iktisatçı ve profesör (d. 1887)

1951 - Abanindranath Tagore, Hint yazar (d. 1871)

1973 - Robert Watson-Watt, İskoç mühendis ve radarın mucidi (d. 1892)

1983 - Robert Aldrich, Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1918)

1986 - Nezahat Tanyeri, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1917)

1988 - Ağasadık Geraybeyli, Azeri sinemacı (d. 1897)

1998 - Erhan Akyıldız, Türk gazeteci

2002 - Ne Win, Burmalı diktatör (d. 1910)

2007 - Tankut Öktem, Türk heykeltıraş (d. 1940)

2012 - Oscar Niemeyer, Brezilyalı mimar (d. 1907)

2013 - Nelson Mandela, Güney Afrikalı siyasetçi (d. 1918)

2014 - Talât Sait Halman, Türk şair, yazar, çevirmen, akademisyen, diplomat ve siyasetçi (Türkiye'nin ilk Kültür Bakanı) (d. 1931)

5 ARALIK

Dünya Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Gönüllüleri Günü

Dünya Gönüllüler Günü

Dünya Kadın Hakları Günü

Dünya Leo Günü

Dünya Mühendisler Günü

Dünya Ninja Günü

Dünya Toprak Günü

Tayland: Ulusal Gün, Babalar Günü