Tarihte Bugün 10 Kasım : Ulu Önder Mustafa Kemal'i 80. ölüm yılında saygıyla anıyoruz...

Bugün 10 Kasım Atatürk’ü Anma Günü… Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk, 57 yaşında ebediyete intikalinin 80’inci yıldönümünde, bir kez daha özlemle ve saygıyla anılıyor. 

Türk Milleti 10 Kasım Atatürk’ü Anma Günü’nde, Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü bir kez daha saygı ve özlemle anıyor.

10 Kasım Atatürk’ü Anma Günü

Ulusal Kurtuluş Savaşı’nı kazanan ve Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran Mustafa Kemal Atatürk, 10 Kasım 1938 tarihinde saat 9’u 5 geçe, Dolmabahçe Sarayı’nda hayata gözlerini yumdu.

Bu nedenle 10 Kasım, Türk Milleti için gerçek bir matem günü anlamına geliyor.

Atatürk’ün “En büyük eserim” dediği, demokrasi ve insan haklarına en uygun rejim olan Cumhuriyeti korumak konusunda büyük bir kararlılık gösteren Türk halkı, her yıl 10 Kasım Atatürk’ü Anma Günü’nde, Büyük Önder’in ebedi istirahatgahı Anıtkabir’e akın ediyor, Ata’sına olan saygısını gösteriyor.

10 Kasım’da yurt genelinde bayraklar yarıya indirilirken, yapılan tören ve etkinlikler de, Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarının verdiği Ulusal Kurtuluş Savaşı’nı ve kurduğu Türkiye Cumhuriyeti’ni daha iyi anlamak ve anlatmak için vesile oluyor.

Atatürk’ün naaşı Anıtkabir’e ne zaman defnedildi?

Bilgilerimizi yenilemek adına 1938 yılında Atatürk’ün 57 yaşında vefatına kadar uzanan süreçte yaşananları hatırlamakta fayda var.

1938 yılının başlarında siroz teşhisi konulan Mustafa Kemal Atatürk’ün sağlık durumu, her geçen gün daha da kötüye gider. “Beni Türk Hekimlerine Emanet Edin” diyen Atatürk’ün rahatsızlığına yönelik uygulanan tedavilerden de sonuç alınamaz.

Tarih 10 Kasım 1938, saat 09.05… Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Ulu Önder Atatürk, İstanbul Dolmabahçe Sarayı’nda hayata gözlerini yumar. İstanbul’dan büyük bir tören ve binlerce kişinin gözyaşları arasında Ankara’ya uğurlanan naaşı, 21 Kasım 1938 günü Ankara’da yine büyük bir törenle Ankara Etnografya Müzesi’ndeki geçici kabrine konulur.

Atatürk’ün naaşı, ebedi istirahatgahı olan Anıtkabir’e ise o tarihten 15 yıl sonra, 10 Kasım 1953’te nakledilerek, toprağa verildi.

Atatürk’ün hayatı

Mustafa Kemal Atatürk, 1881 yılında o dönem Osmanlı toprakları içindeki Selânik’te doğdu. Ali Rıza Efendi ve Zübeyde hanımın oğlu Mustafa; ilkokul eğitimini Mahalle Mektebinde ve Şemsi Efendi Okulunda; ortaokul eğitimini Selanik Mülkiye Rüştiyesi ve Selanik Askeri Rüştiyesinde, lise eğitimini Selanik Askeri İdadisi, üniversite eğitimini ise Harp Okulu ve Harp Akademisinde yaptı.

1893 yılında Askeri Rüştiye’de okurken, kendisiyle aynı ismi taşıyan matematik öğretmeni, “Senin adın bundan sonra Mustafa Kemal olsun” der ve ismi Mustafa Kemal olur.

Harp Akademisi’nden yüzbaşı rütbesiyle mezun olan Mustafa Kemal’in ilk görev yeri Şam olur. Osmanlı Devleti subayı olarak Trablusgarp Savaşı, Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı’na katılan Mustafa Kemal, 1905 yılında Şam’da 5. Ordu’da, 1907’de Makedonya’daki 3. Ordu’da görevlendirildi. Manastır ve Selanik’te görevli iken 1909’da İstanbul’daki (31 Mart Vak’ası) ayaklanmayı bastıran Hareket Ordusu’nda görev aldı. Arnavutluk isyanını bastırma harekatına da katıldı.

Anafartalar Kahramanı Mustafa Kemal

1911’de İtalya’nın Trablusgarp’a asker çıkarması üzerine Tobruk’a gönderilen Mustafa Kemal, Tobruk ve Derne’de Türk Kuvvetlerini yönettikten sonra binbaşı rütbesiyle 1912-1913 yıllarında Balkan Savaşı’na katıldı, Edirne’yi Bulgaristan’dan geri alan kolorduda görev yaptı. 1913-1915 yıllarında Sofya’da ataşe olarak bulundu. Birinci Dünya Savaşı’nda, 1915’te 19. Tümen Komutanı olarak katıldığı Çanakkale Savaşı’nda, Gelibolu’da düşman saldırılarını başarı ile durduran Mustafa Kemal “Anafartalar Kahramanı” olarak isim yaptı.

1916’da Doğu Cephesi’ne Kolordu Komutanı olarak atandı ve generalliğe yükseltildi. Rus saldırılarını durduran Mustafa Kemal, Bingöl ve Muş’u düşmandan geri aldı. 1917’de Filistin ve Suriye’de görevli 7. Ordu Komutanlığı’na atandı. 1918’de Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra İstanbul’a geldi.

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna uzanan süreç

Osmanlı topraklarında yeni bir Cumhuriyetin kuruluşuna giden yolda attığı ilk adım, Ordu Müfettişi göreviyle, Bandırma vapuruyla 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkması oldu. 22 Haziran 1919’da yayımladığı Amasya Genelgesi’nde, Türk milletine, “Vatanın bütünlüğünün ve milletin bağımsızlığının tehlikede olduğunu, azim ve kararlılıkla vatanın kurtarılması için Sivas’ta bir kongre toplanacağını” ilan etti. Ardından Osmanlı Hükümeti’nin verdiği görevden ve askerlikten istifa ederek 23 Temmuz 1919’da Erzurum, 4 Eylül 1919’da Sivas Kongrelerinin başkanlığının yaptı.

“Düşman işgaline karşı milletin vatanı savunacağı, bu amaçla geçici bir hükümetin kurulacağı ve bir milli meclisin toplanacağı, manda ve himayenin kabul edilmeyeceği” kararlarının alındığı kongrelerin ardından 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi Ankara’da açıldı. Meclis ve Hükümet Başkanı seçilen Mustafa Kemal, Birinci Dünya Savaşı’ndan yenilgiyle çıkan Osmanlı Hükümeti ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan Sevr Antlaşması’nı Türk milletinin kabul etmediğini dünyaya ilan etti.

Mustafa Kemal önderliğinde verilen Ulusal Kurtuluş Savaşı, İzmir’de düşmanın denize dökülmesi ve işgalcilerin İstanbul’dan çekilmesiyle sona erdi. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna giden süreçte, 1 Kasım 1922’de hilâfet ve saltanat birbirinden ayrıldı, saltanat kaldırıldı. Böylece Osmanlı İmparatorluğu’yla yönetim bağları koparıldı. Mustafa Kemal, 29 Ekim 1923’te TBMM’de alkışlar arasında ilan edilen Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı seçilirken, 30 Ekim 1923’de İsmet İnönü tarafından Cumhuriyet’in ilk hükümeti kurulur.

24 Kasım 1934 tarihinde 2587 sayılı Kanunla Atatürk soyadı verilen Ulu Önder Mustafa Kemal, 10 Kasım 1938’de 57 yaşında hayata gözlerini yumana kadar arka arkaya dört kez Cumhurbaşkanı seçildi.

Mustafa Kemal’in Cumhurbaşkanlığı döneminde, Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin kalkınması için 1933’te Beş Yıllık Sanayi Planı başlatılır, 1932’de Milletler Cemiyeti’ne girilmesi, 1934’te Balkan Antantı’nın,1936’da Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin (1936) imzalanması ve Sadabat Paktı (1937) girişimleri, Cumhuriyetin dış politika alanında attığı önemli adımlar olur. Atatürk Hatay’ın anavatana katılması için yoğun çaba gösterir, ancak bu, vefatının ardından 1939 yılında gerçekleşir.