Müjde! Sigortasız işçilere çifte tazminat
Kayıtdışı çalıştırılanlar SGK'ya ya da mahkemeye başvurarak hem eksik primlerini hem de hak ettiği tazminatları yasal faiziyle alabilir.
Abone olTürkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre; her 100 çalışandan 32'si kayıtdışı. Bu gerçeğin işçiler açısından önemli olumsuz sonuçları var. İşçiler, sigortasız çalıştırıldıkları dönem boyunca sosyal güvenlik haklarından ve devlet destekli sağlıktan mahrum kalıyor. Emeklilik için gereken prim ve gün eksik kalıyor.
AİLESİNİ DE ETKİLİYOR
Bu olumsuz tablo sadece sigortasız çalışan işçinin kendisini değil,
eşi ve çocuklarını da etkiliyor. Onlarda sağlık hak sahipliğinden
mahrum kalıyorlar. İşçiler bu durum karşısında çaresiz değil.
Yasayla sağlanan haklar var. Yani sigortasız çalıştırılan işçiler
bu haklarını aramalı. Bunun ilk yolu Sosyal Güvenlik aKurumu'na
(SGK) şikayet.
İŞTEN ÇIKMADAN ŞİKAYET
SGK'nın işçi şikayetlerine göre işlem yapabilmesi için ise
işçilerin işten çıkmamış olmaları gerekiyor. İşten
çıktıktan/çıkarıldıktan sonra yapılan şikayetlerin olumlu sonuç
vermediği ifade ediliyor. Ancak, işçinin elinde yazılı belge var
ise işten çıktıktan sonra yapılan şikayetlerden de işçi lehine
sonuçlar çıkabilir.
TESPİT DAVASI HAKLARI
SGK'ya ve diğer kurumlara şikayetlerden bir sonuç çıkmazsa
çalışanın dava açma hakkı var. İşçiler sigortasız çalıştıkları
sürelerini, işten ayrıldıktan sonra 5 yıl içinde açacakları hizmet
tespit davası ile de tespit ettirebilirler. Mahkemece tespit edilen
ücretler ile çalışma gün sayıları SGK tarafından dikkate alınır ve
o işçinin sigortasına geriye dönük işlenir.
KAZANCI 3 KAT ARTAR
Çalıştığı işyerinde sigortasız olduğunu iddia ederek SGK'ya
başvuran işçileri, işveren çoğunlukla çıkarıyor. Eğer işyerinde
30'un altında işçi varsa, SGK'ya şikayeti sebebiyle kişi işten
çıkarıldığında işveren 'kötü niyetli' sayılacak ve ihbar
tazminatının 3 katı tutarında 'kötü niyet tazminatı' ödeyecek. Eğer
kişi 30 ve üzeri işçinin olduğu bir yerde çalışıyor ve sigortasız
çalıştırıldığını SGK'ya bildirdi diye işten çıkarılıyor ise, 'iş
güvencesi kapsamında' işe iade davasını kazandığında işveren işe
iade etmez ise, o işçiye en az 4 en çok 8 aylık ücreti tutarında
'iş güvencesi tazminatı' ödemek zorunda kalır.
KIDEM HAKKI VAR
İşverenin işçisini hiç sigortaya bildirmemesi ve sigorta primlerini
ödememesi ve sosyal haklardan mahrum bırakması işçiye haklı fesih
imkanı veriyor. Düşük ücretten bildirim de haklı fesih nedeni.
Bütün bu durumlarda iş sözleşmesini sona erdiren işçi kıdem
tazminatını alır. İşveren her çeşit sigortasız çalıştırma halinde o
işçinin kıdem tazminatını da ödemek zorunda. Yargıtay'ın verdiği
kararlar da bu yönde. (Güneş)