Artık Kesinleşti Harput Kalesinde Tarihi 2 Bin 700 Senelik Silindir Mühür Bulundu

Mühür ile beraber Urartuların da kalede yaşadığı kesin olarak biliniyor, önemli yetkililerin de yer aldığı kesinleşti.

Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Aytaç’ın başkanlığın yaptığı kazı çalışmalarında 45 kişilik ekip görev yaptı.

800 metrekarelik yerde başlayan kazı çalışmalarında 7. yüzyıla ait 2 bin 700 yıllık silindir mühür bulundu. Üzerinde mitolojik kanatlı bir hayvan bulunan mühür ile Urartuların Harput Kalesi’ndeki varlığı kesin olarak kanıtlandı.

Anadolu’da mühürlerin 6 binlere kadar uzandığını belirten Prof. Dr. İsmail Aytaç, “Bildiğimiz Anadolu’daki en eski örneği Konya Çatalhöyük’te çıkan baskı mühürdür. 

Bu mühürler kişi ya da devlet adına basılır ve kime ait olduğunu ifade eder. Özel mülk anlayışının ve yetkinin bir sembolüdür. Harput’taki kalede bulduğumuz bu mührü, Urartu dönemine tarihliyoruz. MÖ 7. Yüzyıla ait, bir yönü baskı ve yan tarafı silindir mühürdür. Mitolojik kanatlı bir hayvan var. Bunu biz ata da benzettik.

Çıkan mührün Urartuların kalede varlığı kesin belgesi olduğunu söyleyen Prof.Dr. Aytaç, “Bu bakımdan önemlidir. Biz bunu kalenin saray önünde bulduğumuza göre, Urartular kalenin en üst noktası olan kuzey ucunda da yerleşim göstermişlerdir. Urartular dönemine ait sur kalıntılarını kazılarda arıyoruz. Fakat ondan önce bu mührün gelmesi bizim için önemli oldu.

Harput kalesi MÖ 800’lü yıllarda Urartu ile yerleşim başlamıştı. Ama 2 sene evvel çıkan Harput kabartmasıyla kalenin doğusundaki nevruz ormanlarında 4 bin senelik Harput yerleşkesi ortaya çıkmıştı. 

Anladığımız kadarıyla oradan sonra Harput Kalesi’nin olduğu yere taşınmışlar. Üç tarafı vadi ve doğal kütle üzerinde. Burada Urartuların önemli yetkililerin de bulunduğu ve bir şehir merkezi olduğunu anlıyoruz. Bu bakımdan mühürler önemli. Harput Kalesi’ndeki küplerdeki motifler ise Bizans döneminin belgeleridir.

Urartu mührünü bugünkü bilgilerimize göre 7. yüzyıl olarak tarihliyoruz. Bu da 2 bin 700 yıllık olduğunu gösteriyor. Urartuların varlığını da kesin belgesi olarak söylüyoruz. Dolayısıyla buradaki kazılarda yine Urartulara ait daha yeni buluntular da elde etmemiz mümkün.

Belge olarak elimizde tutmak istiyoruz

Mührün, Harput Kalesindeki yerleşimin en eski ve en kesin kalıntısı olduğunu söyleyen Aytaç, “Harput Kalesi, M.Ö. 800 yıllarından günümüze kadar 2 bin 800 yıllık bir yerleşimin adıdır. 

Zamanla Harput Kalesi’nin dışında yerleşim taşınmaya başlamıştır. Zaman içerisinde, Osmanlı döneminde gördüğümüz, bildiğimiz Harput tarihi alanı oluşmuştur.

Mühür, müzelik bir eser onun için kazı sezonu sonunda bağlı bulunduğumuz Elazığ Arkeoloji Müzesi’ne teslim edeceğiz. Fakat bu mührün kopyalarını da üretip, bizim için belge olacak şekilde elimizde tutmak istiyoruz.