İş güvenliği uzmanı bulundurma zorunluluğu son durumu ne?
Kamu kurumları ve 50’den az çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki işlerleri için 1 Temmuz’da yürürlüğe girecek iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme zorunluluğu, 1 Temmuz 2020 tarihine kadar erteleniyor
Abone ol6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 2012 yılında hayata geçince ülkemizdeki bütün çalışanlar kanun kapsamına alınmıştı. Kanun bu anlamda bir ilki gerçekleştirmiş ve işçi memur ayırmadan bütün çalışanlar ve işyerleri için kurallar koymuştu. Bu zamana kadar ayrı bir kanun olmadan düzenlenen iş sağlığı ve güvenliği alanı müstakil bir kanuna ve çok önemli düzenlemelere kavuşmuştu.
YÜKÜMLÜLÜKLER
Milliyet'ten Cem Kılıç'ın haberine göre; 2012 yılında hayata
geçen kanun işyerlerinde pek çok yükümlülüğün yerine getirilmesini
öngörüyor. Risk değerlendirmesi ve acil durum eylem planlarının
yapılması kanunun pro aktif önleyici yaklaşımının unsurları. Bunun
yanında iş sağlığı ve güvenliği tespit ve öneri defterlerinin
tutulması, iş sağlığı ve güvenliği kurullarının kurulması gibi pek
çok yükümlülük söz konusu. Bu yükümlülüklerin tamamı bütün
işyerleri için yürürlüğe girmiş durumda. Yalnızca iş güvenliği
uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme konusunda kademeli geçiş söz
konusu. İş sağlığı ve güvenliği profesyonellerinin yürüteceği bu
faaliyetler onlar olmadan eksik kalıyor veya yasak savmak amacıyla
yapılıyor.
KADEMELİ GEÇİŞ VAR
İş sağlığı ve güvenliği kanunu iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirilmesi konusunda kademeli bir geçiş öngörmüştü. İlk etapta 50’den fazla çalışanı bulunan işyerleri için geçiş sağlanmıştı. Daha sonra 50’den az çalışanı bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıftaki işyerleri için görevlendirme yükümlülüğü başlamıştı. Şimdi sıra kamu kurumları ve 50’den az çalışanı bulunan az tehlikeli işyerlerinde. Kamu kurumları ve 50’den az çalışanı bulunan az tehlikeli sınıftaki işyerleri için iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme yükümlülüğü 1 Temmuz 2017’de başlayacak. Bu tarihten sonra en az bir çalışanı bulunan bütün işyerlerinde iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi görevlendirilmesi zorunlu hale gelecek. Kamu kurumları da iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirerek iş güvenliği sürecinin hayata geçirilmesini sağlayacak. Bütün devlet daireleri ve kamu kurumları da iş sağlığı ve güvenliği anlamında yükümlülüklerini yerine getirmeye başlayacak.
ERTELEME GEÇTİ
Kamu kurumları ve 50’den az çalışanı bulunan az tehlikeli
sınıftaki işyerleri için 1 Temmuz’da yürürlüğe girecek iş güvenliği
uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme zorunluluğunun ertelenmesi
yönünde düzenlenmiş bir madde, Meclis komisyonunda kabul edilen
Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı
Kanun ve KHK’larda Değişiklik Yapan Kanun Tasarısı’na eklendi.
Maddeye göre 50’den az çalışanı bulunan az tehlikeli sınıftaki
işyerleri ve kamu kurumları için iş güvenliği uzmanı ve işyeri
hekimi görevlendirme yükümlülüğü 1 Temmuz 2020’ye erteleniyor.
Kanun yayımlandığında bu yükümlülüğün 30 Haziran 2014 tarihinde
yürürlüğe girmesi öngörülüyordu. Kanun tasarısı bu haliyle
yasalaşırsa altı yıllık bir gecikme söz konusu olacak.
UZMAN SAYISI YETERSİZ Mİ?
İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme
yükümlülüğünün ertelenmesindeki gerekçe iş güvenliği uzmanı
sayısının yetersizliği. Özellikle kanunun yayımlandığı 2012 yılında
hem iş güvenliği uzmanlarının, hem de işyeri hekimlerinin sayısı
yetersizdi. Bu nedenle de ertelemeler gerçekleştirildi. Ancak bugün
itibarıyla 33 bin 349 işyeri hekimi, 17 bin 765’i (A) sınıfı olmak
üzere 108 bin 407 iş güvenliği uzmanı bulunuyor. Uzman
eksikliğinden bahsetmek mümkün değil. Bu süreçte Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığı ve ÖSYM gerekli sınavları organize ederek açığın
kapanmasına destek oldular.
İLLERDE SORUNLAR VAR
Ankara, İzmir, İstanbul gibi büyükşehirlerde uzman ve hekim sayısı açısından sorun yok. Ancak doğuya doğru gidildikçe il bazında sorunlar bulunuyor. Örneğin, Ağrı’da sadece 136 tane iş güvenliği uzmanı ve 50 tane işyeri hekimi var. Bunlar yalnızca sertifika sayıları. Bu kişiler fiilen bu görevleri yürütecek durumda değillerse sorun daha da büyüyor. Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri kuruldukları illere komşu illerde hizmet verebiliyorlar...
KENDİ İŞ YERİNİN UZMANI OLMA HAKKI
GELİYOR
Komisyondan geçen ve bugünlerde Meclis gündemine gelmesi
beklenen kanun tasarısında ertelemenin yanında bir düzenleme daha
bulunuyor. Kanunun bugünkü halinde 10’dan az çalışanı bulunan az
tehlikeli sınıftaki işyerlerinde işveren veya işveren vekilleri
Anadolu Üniversitesi ve ÇSGB işbirliği ile yürütülen online
sertifika programına katılarak kendi işyerlerinin iş güvenliği
uzmanı olabiliyorlar. Bu sayede işe giriş sağlık raporlarının
verilmesi ve periyodik sağlık kontrollerinin yapılması dışındaki
bütün iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerini yürütebilir hale
geliyorlar. Tasarıda yer alan maddeyle birlikte bu hak 50’den az
çalışanı bulunan az tehlikeli sınıftaki işyerleri için de söz
konusu olacak. Bu sayede bugün için yalnızca 10 ve daha az çalışanı
bulunan az tehlikeli sınıftaki işyerlerinin işverenleri için
uygulanan kendi işyerinin uzmanı olma hakkı, 50’den az çalışanı
bulunan az tehlikeli sınıftaki işyerleri için de söz konusu
olacak.
ERTELEME SÜRECİ ÇIKMAZA SOKABİLİR
2012 yılında yayımlanan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
mevzuat olarak çok önemli ve yeterli bir düzenleme. Bu satırlardan
pek çok kez bu görüşümü paylaştım. Ancak mevzuat iş sağlığı ve
güvenliğinde maalesef tek başına yeterli değil. İş sağlığı ve
güvenliği bilinci ve kültürü çok önemli. Sürekli ertelemeler
maalesef bu kültürün oluşmasına zarar veriyor. Ülkemizin içinde
bulunduğu süreçte istihdam üzerine ek bir maliyet getirilmesi
elbette ki üzerinde tartışılması gereken bir noktadır. Ancak
işyerlerindeki sağlık ve güvenliğin sağlanması bütün maliyetlerin
üzerindeki bir konudur. Bütün bunlar düşünülerek Meclis genel
kurulunda bu konu hakkında hem iş sağlığı ve güvenliğini hem de
ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin planlamalarına zarar
vermeyecek bir adım atılması gerekmektedir.