Dolar yeniden 18 liraya çıkar mı? Dolar ve euroda yükseliş olacak mı?
20 Aralık 2021 tarihine kadar rekor üstüne rekor kıran ve 18 liranın üstüne çıkan dolar kuru, yeniden yükseler mi? 20 Aralık'tan önce yüksek fiyattan döviz alanların da merak ettiği sorulardan bir tanesi. Çünkü doların daha da yükseleceğini düşünüp, yüksek fiyattan dolar alan vatandaşlar da bulunuyor. Şu anda 13 ile 14 lira arasında seyreden dolar kuru yükselecek mi, 18 liraya yeniden çıkar mı? İşte tüm bu soruların cevabı...
Dünya gazetesinden Ufuk Korcan'ın analizi
Kurlarda geçen yılın son çeyreğinde yaşanan hızlı yükseliş hem yatırım hem de tüketim alışkanlıklarını büyük ölçüde değiştirdi. Çok sayıda tasarruf sahibi her gün yeni rekorların kırılmasıyla hızla dövize yöneldi. Bunun altında yatan ana neden ise tasarrufl arının değerini korumaktı. 20 Aralık’ta açıklanan kur korumalı mevduat ürünü kurlardaki yükselişi durdurdu. İşte o dönem 15-18 TL aralığından dolar alanlar bugün ‘dolar yeniden yükselir mi?’ sorusunu soruyor.
Kur korumalı mevduat faktörü
Öncelikle kurları yukarı iten nedenlere bakalım. Bunlardan ilki yurtiçi yerleşik bireysellerin döviz talebi. Bu talebin kur korumalı TL mevduat ürünüyle önü kesilmişe benziyor. Çünkü parasını TL’de tutan ve kurlardaki artışla dövize geçenlerin endişeleri devlet tarafından verilen ‘kur garantisi’ ile azaldı. Tasarruf sahipleri, vade sonunda kurlardaki artış faiz gelirinin/kâr payının üzerinde oluşursa aradaki farkı alacaklar. Tersi durumda yani kurlarda aşağı yönlü bir hareket olması halinde ise faiz/kâr payı geliri elde etmeye devam edecekler.
Yabancının adı yok!
Geçmiş dönemlerde kurlar üzerinde baskı oluşturan bir diğer neden ise yabancı talebiydi. Ekonomik ya da siyasi bir tedirginlik yaşandığında yabancıların hisse ve tahvilden dövize dönmeleri kurları yukarı itiyordu. Şimdi para ve sermaye piyasalarında kısa vadeli hareket eden yabancı yatırımcı sayısının oldukça azalması bu yönlü bir talebi sınırlandırıyor. Borsa İstanbul’da yabancı payı son verilere göre yüzde 40’ın altına indi. Bu rakam Ekim 2007’de yüzde 72.63 ile rekor kırmıştı. Kalan yabancılar ise orta ve uzun vadeli yatırım yapan fonlar.
İthalata kur-vergi freni
İthalat da yine döviz talebi yaratan nedenlerden. Döviz kurlarında yaşanan hızlı yükseliş içeride ithal ürünlerin fiyatlarına doğrudan yansırken enfl asyon üzerinde baskı yaratıyor. Kurlardaki artışla alım gücünde yaşanan azalma, ithal ürünlere olan talebi azaltıyor. Öte yandan ithalat içerisinde önemli yer tutan cep telefonu gibi elektronik cihazlara getirilen ek vergiler de yine ithalata fren yaptırıyor. Böyle olunca ithalat kaynaklı döviz talebi de azalıyor.