COVİD -19 SONBAHARDA BİTER Mİ?

 Yaklaşık bir yıldır hayatımıza kabus gibi giren covid-19 kısıtlamaların sıkılaştırılmasıyla azalma eğilimine girdi. Aşı salgının kontrol altına alınmasında en önemli rolü oynayacak. Dünyadaki faz çalışmalarına baktığımızda aşı büyük oranda etkili. Bazı aşı olanlar hastalanmasına rağmen hastalığı hafif geçiriyorlar. Ölüm yok şu ana kadar.Aşı olanlar arasında iki hastanın yoğun bakımlık olmasına rağmen ölmediğini biliyoruz. 

 Aşılar için hastalanmayan herkesin olması gerekiyor. Şu anda 18 yaş altı çalışmaları yapılmadığı için bu grubu aşılamamakta yarar var. Daha sonra çalışmalardan 18 yaş altına uygun çıkarsa onlarda yapılabilir. Bazı hastalar hasta olmalarına rağmen antikor üretemiyorlar. Antikor üretmeyen hastalarında aşılanması gerekiyor.Bunlarda ikiden fazla aşıda gerekebilir.Bağışıklığı iyi olanlarda ilk doz aşı bile koruma sağlayabilir.Antikor oluşma iki ,üç haftada başlamaktadır.İdeal spesifik covid IgG bakmak ve ona göre aşı uygulamak .Ama buna şu andaki pandemide gerek yoktur.Çünkü aşının fazlasının bir zararı yoktur.Bahsettiğimiz aşı ÇİN AŞISI (Sinovac).Türk bilim insanlarının bulduğu mRNA (Pfizer/Biontech) aşısı bazı ağır allerjisi olanlarda allerjik reaksiyona neden olduğunu biliyoruz.Bunlar ağır ilaç allerjisi olan hastalar.Yanlarında adrenalin taşıyan hastalar.Bu aşı Türkiye’de şu an uygulanmıyor.Toplumun üçte birinde allerji var.Allerjiklerin aspirin kullanmalarındaki risk aşıya göre binlerce kat fazla.Aşıdan allerji nedeniyle korkanlar sorumsuzca aspirin ve ağrı kesici kullanmaya devam ediyorlar.

 Korona virüs özellikle kronik akciğer hastalarında risk oluşturmakta.Bu risk hem hastalanma,hem de hastalıktan ölümde.Özellikle sık rastladığımız KOAH,bronşektazi,İnterstisyel hastalıklar,akciğer kanseri,genetik hastalıklar.Astım Bronşialede uygun tedavi edilenlerde ilave risk oluşturmuyor.Sadece astımları uygun tedavi altında olmayan astımlılar risk altındalar.Astımlıların kullandığı astım ilaçları korona virüs için risk oluştumamaktadır.

Korona virüs bir RNA virüsü hücre içine girerek hücrenin RNA sı ile çiftleşerek çoğalıyor.Virüsün çeperinde bir takım çengeller bulunuyor.Buna spike protein diyoruz.Bu çengellerle sağlıklı hücre üzerinde bulunan ACE 2 kapılarından hücre içine giriyor.Bu spike proteni ne kadar yetenekliyse ve ACE kapıları ne kadar fazlaysa hastalık bulaşma oranı o kadar artar.Allerjiklerde bu ACE kapıları daha az bulunuyor.

 Korona virüs belirtileri diğer solunum virüsleri ile benzer belirtiler yapar.Boğaz ağrısı,halsizlık,kırgınlık, göğüs ağrısı,ateş ilk görülen belirtilerdir.Ayrıca koku alamama,ağızda tatsızlık sıktır.Hastalık burada kalabilir.Daha ilerlerse akciğerde zatürreye neden olur.Zatürre başladığında hastanın durumu hızla bozulur.Nefes darlığı ön plandadır.Vucudun bağışıklı hücrelerinin aşırı çalışması akciğerlerde ARDS dediğimiz bir bağışıklık zatürresine neden olması sıklıkla ölüme ve kurtulan hastalarda akciğer hasarı kalmasına neden olur.Bu bağışıklık zatürresi sitokin fırtınasında bağışıklığı bastırmak için kortizon kullanıyoruz.Kortizon ölüm oranlarını yarı yarıza azaltıyor. Ayrıca D vitamini bu zatürreyi engelliyor.Hasarı azaltıyor.

Akciğer kanserinin birçok devresi var.Tedavide buna bağlı olarak değişiyor.Kemoterapi ve radyoterapi olan hastaların mutlaka doktorlarının gözetimi altında destek tedavileri almalılar.Maske,mesafe, temizlik kurallarına uymalı.

 Korunmada bazı desteklerin önemli yararı var.Hem kronik akciğer hastalıklarında hem de akciğer kanserinde nasıl elimizi yüzümü yıkıyorsak.Hastalığın giriş kapısı olan burun deliği ve boğazımızı bazı mikrop öldürücü sıvılarla yıkamak alınan virüs yükünü azaltır.Bunlardan en önemlisi on kat sulandırılmış batikon korana virüsleri tama yakın öldürdüğünü biliyoruz.Bu solusyon bazen hassas hastalarda mukoza tahrişine neden oluyor.Bu hastalarda %3 kaya tuzu ve %5 karbonat karışımı sıvısı ile burun ve boğazın yıkanmasıyla virüs yükünün çok azaltıldığı biliyoruz.Hastalara günde en az iki kere bu uygulamaları yapması korona riskini belirgin azaltır.Vucudun direncine arttıran d vit seviyesisini 60-80 ngr/ml tutmak,gerekli taze c vit almak günde iki büyük portakal hastalıktan korunmayı ve ağır geçirmeyi engeller.Sabahları bir büyük fincan ılık su içinde eritilmiş bir tatlı kaşığı bal,bir tatlı kaşığı zençefil,bir tutam karabiber içeren çay bağışıklığımızı olumlu yönde etkiler.

Spor yapmak bağışıklığımızı kuvvetlendiriyor.Treg hücrelerini arttırıyor.Treg hücreleri hem allerjiden hem virüslerden bizi koruyor.Vucudumuz korunsun diye bu hücreler en fazla bademcik ve geniz etinde bulunuyor.Bademcik ve geniz eti alınanlar covid-19 için daha eğilimli olduğunu belirtmek gerekiyor.Allerji aşı tedavisi Treg hücrelerini arttırıyor.Treg hücreleri bizi covid-19 dan koruyan en önemli hücreler.

 Bu pandemi bitecek ama Covid ayni grip gibi kış mevsiminde azda olsa görülmeye devam edecek.

Doç.Dr.Fedai Barcan'ı takip etmek için